Artikel
Rijke teksten en het literatuuronderwijs - 30/3
Wat maakt een tekst ‘rijk’? Dit artikel laat zien hoe betekenis ontstaat door de bril waarmee we lezen. Aan de hand van Armando’s treingesprek en de roman *Confrontaties* van Simone Atangana Bekono wordt duidelijk hoe context en leesbenadering een ogenschijnlijk simpele tekst kunnen transformeren tot diepzinnige literatuur. De tekst verkent het concept ‘rijke teksten’ uit Curriculum.nu en de discussie over wat teksten geschikt maakt voor het onderwijs. Aan de hand van voorbeelden wordt uitgelegd hoe gelaagdheid, ambiguïteit en intertekstualiteit bijdragen aan rijke leeservaringen. Essentieel daarbij is: niet alleen de tekst, maar ook de lezer maakt het verschil.
Snelle bepaling van de leesvaardigheid met nieuwe leestoets - 30/3
Goed leren lezen vraagt om geautomatiseerde woordherkenning én taalbegrip – de kern van de simple view of reading. De Boom LVS-toets Technisch Lezen Woorden richt zich op de mate waarin leerlingen losse woorden vlot en nauwkeurig kunnen decoderen, zonder hulp van context. Dit geeft inzicht in hun technische leesvaardigheid en leesontwikkeling. De toets, die één minuut duurt en opgebouwd is van makkelijke tot complexe woorden, helpt om leesniveaus te bepalen, voortgang te volgen en leesproblemen vroegtijdig op te sporen. Een score wordt vertaald naar diverse normen, waaronder DLE’s en vaardigheidsscores. Hoewel de toets niet diagnostisch is, kan kwalitatieve informatie toch belangrijke signalen opleveren. Voor diepgaand onderzoek is een aanvullend toetspakket in ontwikkeling. Zo biedt deze toets een waardevol, efficiënt instrument voor leerkrachten en remedial teachers om leesvaardigheid effectief te monitoren én te versterken.
Prikkelverwerking bij kinderen met autisme en ADHD deel 3 - 30/3
Kinderen met ASS of ADHD hebben vaak moeite met het verwerken van zintuiglijke prikkels, wat hun dagelijks functioneren en leerprestaties beïnvloedt. In dit artikel lees je over recente inzichten uit onder andere de WOBBLE-studie, de effectieve ASI-interventie en het belang van een individueel prikkelprofiel. Ervaringsdeskundige Nynke Zuurmond deelt haar persoonlijke verhaal en ontwikkelde praktische tools zoals een kaartspel en signaleringsplan om kinderen te helpen hun prikkelverwerking beter te begrijpen en bespreekbaar te maken. Ook krijg je waardevolle tips voor in de klas en rt-praktijk, zoals het gebruik van post-its om overprikkelingsbronnen te signaleren. De boodschap is helder: met kleine aanpassingen en meer inzicht kun je grote verschillen maken voor kinderen die anders snel overvraagd raken.
Remedial Playing - 30/3
Top Down denken en leren van hoogbegaafden; van geheel naar deel - 30/3
Hoogbegaafde leerlingen leren fundamenteel anders dan de meeste andere kinderen. Waar het reguliere onderwijs vooral werkt met de Bottom Up-aanpak – leren in kleine stapjes richting het geheel – hebben hoogbegaafden juist behoefte aan een Top Down-benadering. Zij denken vanuit overzicht, inzicht en begrijpen: eerst het grote geheel, daarna pas de details. Zonder dit kader haken ze snel af, raken ze gefrustreerd of verliezen ze motivatie. In dit artikel lees je hoe Top Down leren werkt, wat het verschil is tussen pientere en hoogbegaafde leerlingen, en waarom het cruciaal is om lesstof anders aan te bieden aan cognitief getalenteerde leerlingen.
Op bezoek bij rt’er Moniek Muhren - 30/3
'De aanpak van de verschillende vormen van angst is veelzijdig. Evenals de veelheid aan klachten die er zijn' - 30/3
Angst hoort bij opgroeien, maar wanneer is angst meer dan ‘normaal’? Kinder- en jeugdpsycholoog Peter Muris – hoogleraar en behandelaar – vertelt in dit interview over de functie van angst, hoe het zich uit bij kinderen, en wanneer het problematisch wordt. Elke ontwikkelingsfase kent eigen angsten, maar bij ongeveer 1 à 2 kinderen per basisschoolklas is sprake van een angststoornis. Deze kinderen vallen vaak niet op en blijven daardoor zonder hulp. Muris bespreekt hoe angsten cultureel bepaald zijn, hoe ouders én remedial teachers kunnen helpen, en welke signalen je als professional kunt herkennen. Ook benadrukt hij het belang van stimuleren in plaats van beschermen. Een must-read voor iedereen die kinderen begeleidt in hun ontwikkeling.
Samen Sterk! - 30/3
Tekstueel programmeren makkelijker en leuker met Hedy - 30/3
Kinderen leren op school vooral om software te gebruiken, maar niet hoe je het maakt. Programmeeronderwijs biedt hen de kans om zelf de digitale wereld vorm te geven. Toch blijkt de overstap van visuele programmeertalen zoals Scratch naar tekstuele talen als Python vaak te groot. Te lastig, te veel foutmeldingen en allemaal in het Engels. Hedy biedt hiervoor een oplossing: een gratis, Nederlandstalige programmeertaal die kinderen stap voor stap meeneemt in tekstueel programmeren. Geïnspireerd op hoe kinderen taal leren, introduceert Hedy telkens één nieuw concept per niveau – met begrijpelijke foutmeldingen, interactieve opdrachten, en lesmateriaal in elk level. Geschikt voor leerlingen van 10 tot 14 jaar, inclusief blinde en slechtziende kinderen. Hedy overbrugt niet alleen de kloof tussen Scratch en Python, maar laat leerlingen ervaren hoe leuk en krachtig programmeren kan zijn.
Wondere wereld - 30/3
Voorkom de zomerdips met onze zomertips! - 30/3
Schrikbarende cijfers cybercriminaliteit, onderschat de gevaren niet - 30/3
Steeds meer scholen en praktijken zijn doelwit van cyberaanvallen. Door de digitalisering van het onderwijs groeit de afhankelijkheid van technologie én de kwetsbaarheid voor cybercriminaliteit. Apparaten die onvoldoende beveiligd zijn, maken het hackers makkelijk. Toch wordt het gevaar vaak onderschat. In dit artikel lees je waarom ook jouw praktijk risico loopt, wat de gevolgen kunnen zijn, en welke concrete stappen je kunt nemen om jezelf en je omgeving beter te beschermen. Van ransomware tot DDoS-aanvallen – en van wachtwoordbeheer tot back-upstrategieën: deze tien tips vergroten je digitale veiligheid direct.
Recensies - 30/3
Versterken en samenwerken - 30/3
Redactioneel 30/2
Lezen is leuk! - 30/2
Kinderen met selectief mutisme; De angst is echt, maar het gevaar niet - 30/2
Selectief mutisme is een angststoornis waarbij kinderen in bepaalde situaties, zoals op school, blokkeren en niet durven praten. Dit is geen onwil, maar een sterke angstreactie. Met gedragstherapie leren kinderen in kleine stapjes weer praten. Ook leerkrachten kunnen helpen door veiligheid en voorspelbaarheid te bieden. Het kinderboek *Lekkere kletskoppen?!* biedt herkenning voor kinderen en tips voor volwassenen. Meer info: [www.lekkerekletskoppen.nl](http://www.lekkerekletskoppen.nl).
Remedial Playing - 30/2
Pedagogisch vakmanschap als hart van de begeleiding - 30/2
Bij het begeleiden van kinderen met gedragsproblemen draait het niet om labels, maar om wat een kind nodig heeft. Het gedrag van begeleiders is hierbij cruciaal: door hun eigen handelen te veranderen, beïnvloeden zij positief het gedrag van leerlingen. Centraal staan een veilige vertrouwensband, positief contact en aandacht voor wat wél goed gaat. Essentiële vaardigheden zijn actief luisteren, open vragen stellen en coachend begeleiden. Begeleiders zoeken samen met het kind naar de oorzaak van gedrag en hoe deze aangepakt kan worden. Oplossingsgericht werken, erkenning van gevoelens en het stimuleren van zelfreflectie vergroten het zelfvertrouwen en de zelfstandigheid van leerlingen. Daarbij is maatwerk altijd het uitgangspunt: wat heeft dit kind van mij nodig?
Het belang van formatief evalueren en toetsen - 30/2
Formatief evalueren is meer dan een onderwijsbuzzwoord: het helpt leerlingen eigenaar te worden van hun leerproces. Dit artikel legt uit wat formatief evalueren inhoudt, welke stappen erbij horen en hoe remedial teachers een cruciale rol spelen. Door toetsresultaten te analyseren, effectieve feedback te geven en eigenaarschap te stimuleren, kunnen remedial teachers zowel leerlingen als leerkrachten versterken. Onderzoek laat zien dat formatief evalueren leidt tot hogere motivatie en betere leerprestaties, mits leerkrachten toetsbekwaam zijn en er een professionele leergemeenschap is. Praktische tips, theorie en tools zoals de beslisboom van Fletcher-Wood komen aan bod.
'Ik weet heel goed wie ik ben, omdat mijn meester mij begrijpt' - 30/2
Uit onderzoek van POINT blijkt dat de helderheid van het zelfbeeld bij basisschoolleerlingen sterk samenhangt met hun schoolwelzijn en de relatie met hun leerkracht. Leerlingen die beter weten wie ze zijn, voelen zich prettiger op school. Vooral leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, zoals ADHD of dyslexie, hebben vaker een minder helder zelfbeeld en kunnen extra profiteren van een positieve band met hun leerkracht. Het onderzoek benadrukt het belang van goede relaties, zelfinzicht en een inclusief klimaat in de klas. De onderzoekers geven drie praktische tips voor leerkrachten om het zelfbeeld en welzijn van hun leerlingen te versterken.
School in Praktijk - 30/2
In deze editie van onze rubriek over de schoolsituatie spreekt remedial teacher Jacqueline Boonman over haar ervaringen met de inzet van NPO-gelden tegen onderwijsachterstanden. Jacqueline werkt op twee scholen in Zeeland, waar het budget onder andere is besteed aan extra begeleiding, remedial teaching, sociaal-emotionele ondersteuning, sport en creatieve vakken. Ze benadrukt het succes van korte lijntjes binnen de school: snelle samenwerking en gerichte begeleiding zorgen voor meetbare verbeteringen bij leerlingen. Ook vertelt ze over de waarde van goede materialen en het gebruik van de NPO-menukaart. Haar belangrijkste tip voor rt’ers: werk samen met scholen en blijf verbonden met de onderwijspraktijk.
Eigen - belasting - Praktijk - 30/2
In 2022 zijn er belangrijke veranderingen doorgevoerd op het gebied van belastingen en budgetten voor ondernemers. Zo vervalt de aftrek voor studiekosten en scholingsuitgaven, waarvoor het STAP-budget in de plaats komt. De AOW-leeftijd stijgt naar 66 jaar en 7 maanden, met gevolgen voor belastingtarieven en heffingskortingen. Voor zzp’ers daalt de zelfstandigenaftrek naar €6.310 en is het maximale belastingvoordeel verder beperkt. Ondernemers met een grotere praktijk profiteren juist van een verlaging van de vennootschapsbelasting tot 15% voor winsten tot €395.000. In het artikel lees je precies wat deze wijzigingen voor jouw praktijk betekenen.
Prikkelverwerking op school en in jouw praktijk (deel 2) - 30/2
In deze editie spreken we met Marieke la Verge, kinderoefentherapeut en specialist in prikkelverwerking bij praktijk Oefentherapie Cesar De Doktershoek in Werkendam. Zij deelt haar ervaringen met kinderen die moeite hebben met prikkelverwerking, hoe ze deze problemen herkent en behandelt, en welke signalen je op school kunt opvangen. Marieke legt uit hoe onder- en overprikkeling zich uit in gedrag, hoe ze diagnosticeert met observaties en vragenlijsten, en hoe ze kinderen helpt om hun lichaam beter te voelen en hun prikkelverwerking te verbeteren. Ze geeft praktische tips voor thuis en school en benadrukt het belang van balans tussen rust en activiteit. Ook laat ze zien hoe prikkelverwerking zich verhoudt tot ADHD, ADD en ASS. In het artikel lees je haar aanpak en een inspirerend praktijkvoorbeeld.
De kunst van het leren spreken en luisteren - 30/2
Oracy draait om het bewust aanleren van spreek- en luistervaardigheden bij kinderen. Dit Britse concept, aangepast voor Nederland, helpt leerlingen effectiever te communiceren, wat bijdraagt aan hun zelfvertrouwen, welzijn, schoolprestaties en kansengelijkheid. Het Raamwerk Oracy onderscheidt vier domeinen: fysiek, linguïstisch, cognitief en sociaal-emotioneel. Structurele aandacht hiervoor vergroot de mondelinge taalvaardigheid van leerlingen en bereidt hen voor op school en maatschappij. Leerkrachten en remedial teachers spelen hierbij een cruciale rol door het geven van gerichte lessen, een rijke leeromgeving en effectieve feedback. Zo wordt Oracy een vast onderdeel van de schoolontwikkeling.
Een goeie peer - 30/2
Woordenaars - 30/2
Michelle van Dijk ontwikkelde het programma Woordenaars, gebaseerd op het Amerikaanse Word Generation, om de woordenschat, schrijfvaardigheid en betrokkenheid van leerlingen te vergroten. Leerlingen lezen, spreken en schrijven elke week over een prikkelend thema met vijf vaste begrippen. Deze aanpak is vakoverstijgend: de thema’s keren terug bij bijvoorbeeld geschiedenis, biologie of wiskunde. De korte schrijfopdrachten sluiten aan bij inzichten uit 'The Writing Revolution' en bieden concrete bouwstenen voor beter schrijven. Vooral taalzwakke leerlingen profiteren zichtbaar, ook in kleine groepen of remedial teaching. Inmiddels doen ruim 125 docenten en bijna 6.000 leerlingen mee.
Motiverende verrijking; Persoonlijke tijd voor hoogbegaafden - 30/2
Veel scholen bieden één vaste verrijkingsmethode voor hoogbegaafden, maar motivatie en ontwikkeling ontstaan juist door aan te sluiten bij hun interesses. Dit artikel laat zien hoe verrijkingsonderwijs meer effect heeft wanneer leerlingen autonomie krijgen, werken aan persoonlijke plannen en begeleid worden vanuit hun talenten. Belangrijke voorwaarden voor motivatie zijn autonomie, betrokkenheid en competentie. Met uitdagende opdrachten op hoog denkniveau, het inzetten van het TASC-model en persoonlijke leervragen leren leerlingen doelgericht plannen, reflecteren en presenteren. De leraar speelt hierin een coachende rol, gericht op zelfkennis, zelfstandigheid en actieve betrokkenheid. Zo komen hoogbegaafden écht tot leren!