Artikel
Kansenongelijkheid begint bij taal: Waarom investeren in taalvaardigheid essentieel is- 33/3
Ondanks dat corona achter ons ligt, blijven taalachterstanden in het onderwijs groot, vooral bij kwetsbare groepen. Het recente inspectierapport waarschuwt voor risico’s op laaggeletterdheid wanneer leerlingen het mbo verlaten zonder niveau 2F. Integratie van taal in andere vakken biedt kansen, maar gebeurt nog te vrijblijvend. Remedial teachers kunnen hier het verschil maken door scholen te ondersteunen bij taalgerichte didactiek, taaldoelen en betere kwaliteitszorg. Meer onderwijstijd voor taal en verantwoorde inzet van middelen zijn daarbij essentieel. Investeren in taal is investeren in gelijke kansen – en begint bij bewuste, taalrijke lessen in álle vakken.
De cognitieve fundamenten van leesbegrip: Waarom strategieën op zichzelf niet helpen - 33/2
Veel leerlingen leren netjes strategieën toepassen tijdens het lezen: ze stellen vragen, letten op signaalwoorden, maken voorspellingen. En toch blijft het begrip vaak oppervlakkig. Wat gaat er mis? In dit artikel laat Elvira Pont zien dat effectieve strategieën niet kunnen werken zonder een stevige cognitieve basis. Lezen met begrip vraagt méér dan techniek: het vraagt om het kunnen vasthouden, ordenen, verbinden en monitoren van informatie. Pont beschrijft vier cognitieve fundamenten die samen het fundament vormen van leesbegrip: werkgeheugen, informatieverwerking, het kunnen afleiden van verbanden en metacognitie. Als remedial teacher of taalexpert krijg je met dit artikel scherp inzicht in waarom sommige leerlingen blijven hangen in oppervlakkige verwerking – en wat je daaraan kunt doen.
Kleuters met een Ontwikkelingsvoorsprong - 33/1
Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong zijn er in vele vormen: opvallend slim of juist onzichtbaar aangepast. Ze vragen om een scherp oog en kennis van professionals én ouders om signalen goed te duiden. Zonder die kennis kunnen hun behoeften verkeerd geïnterpreteerd worden, met ondervraging, faalangst of gedragsproblemen als gevolg. Kenmerkend zijn o.a. een kritische houding, sterke gevoeligheid, perfectionisme en een rechtvaardigheidsgevoel. Veel kleuters raken gefrustreerd als het aanbod hen niet uitdaagt. Observeren, in gesprek met ouders én een passende leerroute zijn cruciaal. Peergroepjes, creatief aanbod en emotionele begeleiding maken een wereld van verschil. Voor leerkrachten is kennis, ondersteuning en samenwerking essentieel. Want: een kind dat gezien wordt, bloeit op.
Doorstroomtoetsen: impact op advies en onderwijsbeleid - 33/1
Tien jaar na de invoering van meerdere doorstroomtoetsen blijkt de beloofde keuzevrijheid vooral tot verwarring te leiden. Scholen kiezen massaal de toets die hun leerlingen het hoogste advies oplevert, waardoor gelijke kansen onder druk staan. Hoewel toetsen kansarme kinderen soms een eerlijker advies geven, ontstaan ook strategisch gedrag en ongelijke ondersteuning. De PO-Raad pleit daarom voor één uniforme toets, maar het ministerie houdt vast aan het huidige beleid. Experts waarschuwen voor de impact van normverschillen en prestatiedruk. Internationale voorbeelden tonen dat minder toetsen óók kunnen werken. De kernvraag: hoe zorgen we voor rechtvaardige adviezen zónder extra druk op elfjarigen?
Wat hebben zintuigelijke prikkels met gedrag te maken? - 32/5
Leerlingen met leerproblemen, gedragsproblemen of concentratiestoornissen kunnen moeite hebben met het verwerken van zintuiglijke prikkels. Dit beïnvloedt hun gedrag, wat kan variëren van wiebelen en grensoverschrijdend gedrag tot concentratieproblemen en spanningen. Dit artikel bespreekt hoe onder- en overprikkeling gedrag beïnvloeden, hoe dit te onderscheiden van andere stoornissen en welke strategieën hierbij kunnen helpen.
Hoge verwachtingen lonen - 32/4
Lerarenverwachtingen hebben een krachtige invloed op de leerprestaties van leerlingen. Dit artikel verkent het Pygmalion-effect en laat zien hoe positieve verwachtingen, flexibel groeperen, een veilig klasklimaat en het stellen van persoonlijke leerdoelen bijdragen aan betere prestaties én meer zelfvertrouwen, vooral bij leerlingen uit gemarginaliseerde groepen. Onderzoek van Christine Rubie-Davies toont aan dat leraren die bewust werken aan hun houding en interactie, het verschil kunnen maken. Praktische voorbeelden uit Nieuw-Zeeland en Nederland illustreren hoe dit in de praktijk werkt. Ook wordt het belang van samenwerking tussen leraren, schoolleiders en remedial teachers onderstreept. Lees verder en ontdek hoe hoge verwachtingen leiden tot een inclusieve leeromgeving waarin élke leerling kan groeien.
Onderpresteren bij leerlingen - 32/2
Niet elke hoogbegaafde leerling presteert zoals je zou verwachten. In dit diepgravende artikel onderzoekt Marjolijn van Weerdenburg het fenomeen onderpresteren: wanneer een leerling schoolprestaties laat zien die (ver) onder het niveau liggen dat past bij diens cognitieve capaciteiten. Onderpresteren komt voor bij jong en oud, in elke onderwijslaag en bij ieder intelligentieniveau. Het herkennen ervan is complex – zeker bij relatief onderpresteren, waarbij de leerling ogenschijnlijk "goede cijfers" haalt. Dit artikel bespreekt waarom onderpresteren vaak verborgen blijft, welke sociale en psychologische factoren een rol spelen, en waarom sommige leerlingen ondanks hun potentieel vastlopen. Aan de hand van recente inzichten en internationale studies wordt duidelijk hoe onderpresteren effectief gesignaleerd en aangepakt kan worden. Van testmethoden tot interventies gericht op motivatie, zelfbeeld en leerstrategieën: een brede waaier aan aanbevelingen passeren de revue. De auteur benadrukt het belang van preventie: door vanaf het begin onderwijs te bieden dat aansluit bij de capaciteiten én behoeften van de leerling, kunnen hardnekkige leerproblemen en psychische gevolgen worden voorkomen. Een essentieel artikel voor iedereen die leerlingen wil helpen het beste uit zichzelf te halen – ongeacht achtergrond, geslacht of cultuur.
Pedagogische sensitiviteit in het werken met hoogbegaafde leerlingen - 32/2
Hoe geef je hoogbegaafde leerlingen écht passend onderwijs? Dit artikel laat zien dat pedagogische sensitiviteit, het goed aanvoelen, begrijpen en reageren op wat een leerling nodig heeft, minstens zo belangrijk is als didactische aanpassingen. In een diverse klas voelen hoogbegaafde leerlingen zich vaak ‘anders’ of niet gezien. Een leraar die zich bewust is van deze unieke positie en hier sensitief op inspeelt, kan een wereld van verschil maken in het welbevinden, de motivatie en het zelfbeeld van deze leerlingen. Het artikel gaat in op de achtergronden van pedagogische sensitiviteit en geeft praktische, laagdrempelige tips om hier direct mee aan de slag te gaan. Een must-read voor onderwijsprofessionals die méér willen betekenen voor hun hoogbegaafde leerlingen.
Versterk wederkerigheid in het thematiseren - 32/1
Thematiseren in de onderbouw biedt jonge kinderen betekenisvolle, interactieve leerkansen – maar risicoleerlingen hebben hier niet vanzelf profijt van. Juist zij vragen om doelgerichte ondersteuning in spel, taal en onderzoek. Dit artikel laat zien hoe remedial teachers in de uitvoeringsfase van een thema cruciale impulsen kunnen geven. Denk aan het verwoorden van spelhandelingen, het inzetten van spelscripts of het begeleiden van een klein onderzoekje – steeds afgestemd op het ontwikkelingsniveau en de betrokkenheid van het kind. Drie praktijkvoorbeelden laten zien hoe dit eruitziet en welke opbrengsten het oplevert, van plezier en taalontwikkeling tot meer zelfvertrouwen en spelverdieping. De rol van de remedial teacher blijkt onmisbaar in het toegankelijk maken van thematisch onderwijs voor álle leerlingen. Met praktische tips en didactische aanwijzingen biedt het artikel direct toepasbare inzichten voor wie met jonge kinderen werkt. Een pleidooi voor zorgvuldige observatie, bewust taalgebruik en doelgerichte spelbegeleiding.
Het belang van goede auditieve verwerking - 32/1
Sam lijkt soms afwezig, maar het probleem zit dieper: in de auditieve verwerking of het werkgeheugen. Steeds meer kinderen hebben moeite met het verwerken van auditieve informatie, terwijl hun gehoor goed is. Ze haken af in gesprekken, missen instructie, en lopen leerachterstanden op. Oorzaken? Mogelijk een overdaad aan visuele input in de vroege jeugd. In dit artikel lees je hoe je als remedial teacher met testen als die van Acoustic Pioneer zicht krijgt op waar in het brein de verwerking stokt – en hoe trainingen zoals Dierenstapelen of Elephant Memory effectief kunnen zijn, mits ingebed in reguliere begeleiding. Zo kan een kind als Sam weer aanhaken, meedoen en leren.
Denktalent bij kleuters? - 31/5
Sommige jonge kinderen blinken al vroeg uit in denken en leren – een zogenoemd *denktalent*. Toch wordt een cognitieve voorsprong niet altijd tijdig herkend, wat kan leiden tot demotivatie en gedragsproblemen. In dit artikel ontdek je hoe het stimuleren van creatieve denkvaardigheden niet alleen helpt bij de signalering van cognitief talentvolle kinderen, maar ook bijdraagt aan hun brede ontwikkeling. Denkvragen, rijke leeromgevingen en spel bieden kansen om kinderen uit te dagen én te observeren. Modellen zoals het drieringenconcept tonen aan dat creativiteit een cruciale component is van potentieel. Het artikel biedt praktische handvatten, zoals denksleutels, waarmee onderwijsprofessionals kinderen op een speelse en betekenisvolle manier kunnen uitdagen. Door denken te stimuleren vóórdat we gaan signaleren, bouwen we aan een inclusief onderwijsaanbod waarin elk kind de ruimte krijgt om zijn of haar talent te laten zien. Lees verder voor inspiratie, voorbeelden en direct toepasbare ideeën uit de praktijk.
Interprofessioneel samenwerken rondom het kind - 31/5
Als remedial teacher (rt’er) kijk je met een unieke, specialistische bril naar kinderen. Die waardevolle blik verdient een prominente plek in het netwerk rondom het kind. Dit artikel verkent hoe interprofessionele samenwerking – met ouders, leerkrachten, intern begeleiders en andere experts – leidt tot optimale ontwikkeling. Wat maakt samenwerking écht interprofessioneel? Hoe voorkom je eilandjesdenken en word je als rt’er een onmisbare verbinder in het onderwijs? Ontdek hoe je je expertise beter zichtbaar maakt, hoe je elkaars rol versterkt én hoe gezamenlijke doelen het kind écht verder helpen. Met praktische handvatten, voorbeelden en een reflectietool ga je zelf aan de slag. Samen kom je verder!
De uitdagingen van hoogbegaafde adolescenten - 31/4
De ontwikkeling naar volwassenheid is voor iedere jongere een uitdaging, maar voor hoogbegaafde adolescenten vaak extra complex. Ondanks hun talent, raken zij regelmatig in de knel door een gebrek aan leervaardigheden: leren ging immers altijd vanzelf. Pas in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs ontstaan problemen, wanneer inzet, planning en doorzettingsvermogen cruciaal worden. Deze jongeren dreigen dan te gaan onderpresteren, met alle gevolgen van dien voor zelfbeeld en toekomstperspectief. Dit artikel gaat in op de oorzaken van onderpresteren bij hoogbegaafde leerlingen, het belang van vroege signalering en effectieve begeleiding, én hoe scholen structureel kunnen ondersteunen in het ontwikkelen van leervaardigheden. Een must-read voor wie werkt met deze doelgroep!
Emoties tijdens conflicten tussen ouders en adolescenten - 31/4
Tijdens de adolescentie verandert de ouder-kindrelatie fundamenteel: van hiërarchie naar gelijkwaardigheid. Dat gaat vaak gepaard met meer conflicten, en dat is niet per se negatief. Volgens hoogleraar Susan Branje bieden deze botsingen kansen voor ontwikkeling. Als ouders en jongeren tijdens conflicten flexibel kunnen schakelen tussen boosheid, begrip en zelfs humor, ontstaat een veilige, open relatie waarin emotieregulatie groeit. Die emotionele variabiliteit blijkt cruciaal: het helpt jongeren bij het ontwikkelen van autonomie én versterkt de band met hun ouders. Ouders die ruimte geven voor emoties, positief én negatief, bouwen samen met hun kind aan een gelijkwaardige en veerkrachtige relatie. Een must-read voor iedereen die wil begrijpen hoe botsen soms juist verbindt.
“Focus in begeleiding ook op mentale gezondheid” - 31/4
In dit interview deelt hoogleraar Jongerenwelzijn Gonneke Stevens de laatste inzichten uit ruim twintig jaar onderzoek naar het welzijn van jongeren in Nederland. Met als focus mentale gezondheid, sociale relaties en de invloed van schooldruk en sociale media, schetst ze een genuanceerd beeld van de zorgen én kansen voor de jeugd van nu. Vooral meisjes in het voortgezet onderwijs rapporteren meer stress en mentale klachten. Stevens benadrukt het belang van preventie, vroege signalering en samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg. Ook voor remedial teachers zijn deze inzichten van groot belang: mentale gezondheid en leerprestaties zijn nauw met elkaar verbonden. Lees verder voor feiten, cijfers en aanbevelingen die iedere onderwijsprofessional zou moeten kennen.
Taalkennis van de vakdocent - 31/3
De aandacht voor taal in het onderwijs groeit, en terecht. Dit artikel laat zien hoe taal en inhoud onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, ook in vakken als biologie, geschiedenis of natuurkunde. Aan de hand van praktijkvoorbeelden uit meertalige klaslokalen wordt duidelijk hoe docenten hun leerlingen kunnen ondersteunen met ‘pedagogical language knowledge’ (PLK): vakinhoudelijke taalkennis waarmee ze leerlingen helpen om begrippen niet alleen te begrijpen, maar ook te verwoorden. Zo ontstaat onderwijs waarin taalontwikkeling en vakbegrip hand in hand gaan, onmisbaar in een tijd van dalende taalvaardigheid en groeiende diversiteit.
We geven je niet op! - 31/2
Steeds meer kinderen kampen met angstklachten – soms zo ernstig dat schoolbezoek onmogelijk wordt. Als remedial teacher speel je een sleutelrol in het signaleren én ondersteunen van deze leerlingen. Dit artikel laat zien hoe angst zich uit in gedrag, hoe je als professional vanuit verbinding een veilige relatie opbouwt en welke concrete stappen je kunt zetten om leerlingen (weer) regie te geven over hun leerproces. Het gaat om meer dan didactische begeleiding: je werkt samen met ouders, collega’s en behandelaren, vaak in kleine, trage stapjes en soms tegen de stroom van het schoolsysteem in. Geen pasklare oplossingen, maar maatwerk, betrokkenheid en doorzettingsvermogen. Lees hoe je als remedial teacher écht verschil kunt maken – niet door de angst weg te nemen, maar door leerlingen te helpen erdoorheen te gaan.
Begrijpend lezen is hot, maar wat werkt nu echt? - 31/2
Begrijpend lezen staat volop in de belangstelling – en dat is hard nodig. De leesmotivatie onder leerlingen is laag, de prestaties dalen en internationale vergelijkingen laten zien dat Nederland terrein verliest. In dit artikel neemt remedial teacher Annemarie Laseur je mee in de actuele staat van het begrijpend leesonderwijs. Wat werkt wél? En hoe kunnen we het tij keren? Aan de hand van recente inzichten en onderzoeken belicht zij drie cruciale pijlers: het belang van achtergrondkennis, een rijkere woordenschat en het strategisch inzetten van leesvaardigheden. Ook wordt duidelijk welke lessen we kunnen trekken uit de PIRLS- en PISA-resultaten, en wat scholen nú al doen om het leesonderwijs te verbeteren. Een must-read voor iedereen die begrijpend lezen weer op de kaart wil zetten — met visie, praktische handvatten en hoopvolle perspectieven.
Prikkelverwerking bij kinderen met autisme en ADHD deel 3 - 30/3
Kinderen met ASS of ADHD hebben vaak moeite met het verwerken van zintuiglijke prikkels, wat hun dagelijks functioneren en leerprestaties beïnvloedt. In dit artikel lees je over recente inzichten uit onder andere de WOBBLE-studie, de effectieve ASI-interventie en het belang van een individueel prikkelprofiel. Ervaringsdeskundige Nynke Zuurmond deelt haar persoonlijke verhaal en ontwikkelde praktische tools zoals een kaartspel en signaleringsplan om kinderen te helpen hun prikkelverwerking beter te begrijpen en bespreekbaar te maken. Ook krijg je waardevolle tips voor in de klas en rt-praktijk, zoals het gebruik van post-its om overprikkelingsbronnen te signaleren. De boodschap is helder: met kleine aanpassingen en meer inzicht kun je grote verschillen maken voor kinderen die anders snel overvraagd raken.
Het belang van formatief evalueren en toetsen - 30/2
Formatief evalueren is meer dan een onderwijsbuzzwoord: het helpt leerlingen eigenaar te worden van hun leerproces. Dit artikel legt uit wat formatief evalueren inhoudt, welke stappen erbij horen en hoe remedial teachers een cruciale rol spelen. Door toetsresultaten te analyseren, effectieve feedback te geven en eigenaarschap te stimuleren, kunnen remedial teachers zowel leerlingen als leerkrachten versterken. Onderzoek laat zien dat formatief evalueren leidt tot hogere motivatie en betere leerprestaties, mits leerkrachten toetsbekwaam zijn en er een professionele leergemeenschap is. Praktische tips, theorie en tools zoals de beslisboom van Fletcher-Wood komen aan bod.
Prikkelverwerking op school en in jouw praktijk (deel 2) - 30/2
In deze editie spreken we met Marieke la Verge, kinderoefentherapeut en specialist in prikkelverwerking bij praktijk Oefentherapie Cesar De Doktershoek in Werkendam. Zij deelt haar ervaringen met kinderen die moeite hebben met prikkelverwerking, hoe ze deze problemen herkent en behandelt, en welke signalen je op school kunt opvangen. Marieke legt uit hoe onder- en overprikkeling zich uit in gedrag, hoe ze diagnosticeert met observaties en vragenlijsten, en hoe ze kinderen helpt om hun lichaam beter te voelen en hun prikkelverwerking te verbeteren. Ze geeft praktische tips voor thuis en school en benadrukt het belang van balans tussen rust en activiteit. Ook laat ze zien hoe prikkelverwerking zich verhoudt tot ADHD, ADD en ASS. In het artikel lees je haar aanpak en een inspirerend praktijkvoorbeeld.
Prikkelverwerking op school en in jouw prakitjk - 30/1
Kinderen met prikkelverwerkingsproblemen reageren anders op zintuiglijke prikkels, wat zich in de klas uit in gedrag als snel boos worden, terugtrekken of dromerig zijn. Dit artikel legt uit wat sensorische informatieverwerking (S.I.) inhoudt en hoe verstoringen hierin ontstaan. Naast de bekende zintuigen spelen ook verborgen zintuigen, zoals evenwicht en houding, een rol. Als de hersenen prikkels niet goed filteren, kan dit leiden tot onder- of overprikkeling. Het artikel geeft praktische tips voor leerkrachten en rt-professionals om deze kinderen beter te ondersteunen in de klas, met specifieke handvatten voor zowel onder- als overprikkelde leerlingen.
Van faalangst naar faalkracht: Het lef om imperfect te zijn - 29/4
Faalangst los je niet op met nóg een ideaalbeeld – integendeel. In dit prikkelende artikel laat provocatief coach Peter Moleman zien hoe het streven naar perfectie juist faalangst in de hand werkt, bij leerlingen én hun begeleiders. Hij pleit voor een omslag: van ‘falen vermijden’ naar faalkracht ontwikkelen. Aan de hand van het sprookje van de prins en de kikker laat hij zien hoe belangrijk het is om ruimte te geven aan wie je écht bent – met al je eigenaardigheden en imperfecties. Leer hoe spanning tussen aanpassing en authenticiteit leidt tot faalangst, en hoe beweging, ademhaling, humor en zelfexpressie kunnen helpen die spanning te doorbreken. Een must-read voor elke remedial teacher die wil bijdragen aan veerkracht, zelfvertrouwen en schaamtevrij leren.
De rol van de remedial teacher in de preventie van ernstige lees- en spellingproblemen -29/3
Het aantal dyslexieverklaringen ligt veel hoger dan de verwachte prevalentie, wat wijst op tekortkomingen in het lees- en spellingonderwijs. Een preventieve, onderbouwde aanpak is essentieel om leesproblemen vroegtijdig te signaleren en aan te pakken. Hierbij spelen remedial teachers (rt’ers) een cruciale rol op drie ondersteuningsniveaus: goed onderwijs in de klas (niveau 1), extra begeleiding voor zwakke lezers (niveau 2) en intensieve, specifieke interventies bij hardnekkige problemen (niveau 3). Rt’ers kunnen leerkrachten ondersteunen, effectieve interventies uitvoeren en meewerken aan schoolbrede verbetertrajecten. Programma’s zoals Dyslexie Centraal en bijbehorende scans helpen scholen systematisch te werken aan preventie. Kritisch kijken naar het onderwijs, gebruikmaken van beschikbare kennis en interprofessioneel samenwerken zijn sleutelbegrippen. Door deze aanpak wordt niet alleen de begeleiding van leerlingen met lees- en spellingproblemen verbeterd, maar ook het aantal onterechte dyslexieverklaringen teruggedrongen. Voor remedial teachers ligt hier een belangrijke, actieve en adviserende rol binnen én buiten de school.
Schaken in beweging! -29/3
Schaken is een waardevolle denksport die het denken, plannen, concentreren en sociaal-emotioneel functioneren stimuleert. Het spel traint diverse executieve functies, zoals taakinitiatie, flexibiliteit en emotieregulatie. Onderzoek toont aan dat schaken bijdraagt aan betere schoolprestaties, vooral op het gebied van rekenen, taal en probleemoplossend vermogen. Neurowetenschappers als Erik Scherder benadrukken de positieve invloed van schaken op het kinderbrein. In remedial teaching kan schaken effectief worden ingezet om cognitieve vaardigheden spelenderwijs te ontwikkelen. De Stappenmethode van de KNSB is een beproefde leerlijn die kinderen van beginner tot gevorderd leert schaken. Daarnaast zijn patroonherkenning en strategisch denken belangrijke leerdoelen binnen het schaakonderwijs. Door het spel samen te spelen, ontstaat er ook interactie, wat bijdraagt aan motivatie en verbondenheid. Schaken is zowel fysiek als online toegankelijk en daarmee geschikt voor elk kind. Kortom, een uitstekend hulpmiddel binnen de remedial teaching-praktijk om leren en denken te versterken.
De invloed van stress op het leervermogen van het jonge kind ‘Wordt het niet eens tijd dat we op een andere manier naar problematiek bij kinderen gaan kijken? 29/1
Kinderen die opgroeien in onveilige situaties, zoals tijdens scheiding of verlies, maken vaak langdurige stress door. Deze stress activeert hun brein op een manier die blijvende effecten heeft op gedrag, emoties en leervermogen. Hoewel kinderen zich sterk kunnen voordoen, onderdrukken ze vaak hun gevoelens uit angst voor afwijzing. De gevolgen – concentratieproblemen, onrust of teruggetrokken gedrag – uiten zich vaak pas op school. Traumatische ervaringen, ook op microniveau, kunnen zo een negatieve blauwdruk vormen voor het verdere leven. Remedial teachers spelen hierin een cruciale rol. Door niet alleen structuur te bieden, maar vooral aan te sluiten bij de talenten en interesses van kinderen, ontstaat er ruimte voor herstel en intrinsieke motivatie. Dit bevordert blijvende gedragsverandering en versterkt het gevoel van autonomie en zingeving bij kinderen.