Kansenongelijkheid begint bij taal: Waarom investeren in taalvaardigheid essentieel is- 33/3
Ondanks dat corona achter ons ligt, blijven taalachterstanden in het onderwijs groot, vooral bij kwetsbare groepen. Het recente inspectierapport waarschuwt voor risico’s op laaggeletterdheid wanneer leerlingen het mbo verlaten zonder niveau 2F. Integratie van taal in andere vakken biedt kansen, maar gebeurt nog te vrijblijvend. Remedial teachers kunnen hier het verschil maken door scholen te ondersteunen bij taalgerichte didactiek, taaldoelen en betere kwaliteitszorg. Meer onderwijstijd voor taal en verantwoorde inzet van middelen zijn daarbij essentieel. Investeren in taal is investeren in gelijke kansen – en begint bij bewuste, taalrijke lessen in álle vakken.
Overvraagde executieve functies: geen onwil, maar onmacht - 33/3
Ontwikkelingspsycholoog dr. Mariët van der Molen pleit voor een nieuwe kijk op executieve functies: niet ‘zwak’, maar vaak ‘overvraagd’ door een mismatch tussen kind, taak en omgeving. In dit interview legt ze uit hoe stress, onvoorspelbaarheid en te hoge eisen kinderen belemmeren, en hoe voorspelbaarheid, reflectie en eigenaarschap juist groei stimuleren. Remedial teachers spelen hierin een sleutelrol door kinderen te begeleiden bij het ontdekken wat werkt, zonder over-ondersteuning. Met praktische tips en voorbeelden laat Van der Molen zien hoe bewuste afstemming, rust en structuur leiden tot meer zelfregie, veerkracht en leerplezier – voor zowel leerling als professional.
‘Rekenangst is méér dan een ongemakkelijk gevoel’ - 33/3
Rekenangst is geen onwil, maar een emotionele blokkade die zelfs sterke rekenaars kan belemmeren, zegt ontwikkelingspsycholoog dr. Brenda Jansen (UvA). Ze legt uit hoe deze angst verschilt van faalangst, welke signalen erop wijzen, en waarom zowel mindset als emotie én vaardigheid aangepakt moeten worden. Met praktische tips voor leraren, remedial teachers en ouders laat Jansen zien hoe succeservaringen, positieve houding en een veilig leerklimaat de vicieuze cirkel kunnen doorbreken.
Redactioneel - 33/3
Een vernieuwde aanpak bij Laterna Magica - 33/2
Een vernieuwde aanpak bij Laterna Magica. Hier gebeurt het al: inclusief onderwijs zonder muren en hokjes. Wat als we het onderwijs echt zouden inrichten rond het kind? Niet langer gedwongen door jaargroepen, methodes of klassieke klaslokalen, maar gebaseerd op nieuwsgierigheid, talent en persoonlijke leerwegen? Bij Laterna Magica in Amsterdam is dat geen toekomstbeeld, maar dagelijkse praktijk. In deze school zonder vaste klassen, met units in plaats van groepen en coaches in plaats van leerkrachten, staat maatwerk centraal. In een tijd waarin het lerarentekort, passend onderwijs en motivatieproblemen de voorpagina’s domineren, laat Laterna Magica zien dat het anders kan. Directeur Susanne Roobeek vertelt hoe het team onderwijs ontwerpt als een leef- en leergemeenschap, waar zorg niet iets is dat erbij komt, maar vanaf het begin ín het onderwijs verweven zit. Een inspirerend gesprek over pedagogische visie, co-teaching, het belang van eigenaarschap – en waarom dit vernieuwende concept steeds meer bezoekers trekt van collega-scholen.
Interessant in het Land - 33/2
Met de vakanties en vrije dagen in zicht is dit hét moment om inspiratie op te doen – voor jezelf, je leerlingen én hun ouders. Denk aan een bezoek aan een fascinerend museum, een leerzame workshop, een inspirerende lezing, een e-book of zelfs een nieuwe app waar je mee aan de slag kunt gaan. Zo combineer je ontspanning met nieuwe inzichten en blijf je jezelf ontwikkelen terwijl je even oplaadt!
LBRT-onderzoek benadrukt belangrijke rol van remedial teacher in voortgezet onderwijs - 33/2
Remedial teachers in het voortgezet onderwijs maken écht het verschil, voor leerlingen én docenten. Uit het nieuwste LBRT-onderzoek blijkt dat rt’ers niet alleen leerlingen begeleiden bij dyslexie, ADHD en rekenproblemen, maar ook docenten ondersteunen, beleid ontwikkelen en meedenken over passend onderwijs. Toch voelt 40% zich nog een ‘eenpitter’ binnen de school. De behoefte aan samenwerking, erkenning en gerichte bijscholing (zoals op het gebied van executieve functies, motivatie en digitale leermiddelen) groeit snel. Dit artikel laat zien hoe breed de rol van de rt’er inmiddels is, waar kansen liggen voor een sterkere positionering in de school, en waarom hun bijdrage onmisbaar is voor inclusief en toekomstgericht onderwijs. Een must-read voor wie werk wil maken van echte leerlingondersteuning.
Leer tieners omgaan met stress - 33/2
Tieners groeien op in een wereld vol prestatiedruk, waarin academische verwachtingen, sociale media en sportambities zich opstapelen, met soms blijvende gevolgen voor hun mentale en fysieke gezondheid. Chronische stress kan tijdens de adolescentie de hersenontwikkeling aantasten—studies suggereren dat COVID-gerelateerde stress hersenen van tieners enkele jaren “ouder” maakte—en leidt tot leerproblemen, slaapproblemen, spanningsklachten en verzwakt immuunsysteem. Juist omdat hun prefrontale cortex nog in ontwikkeling is en sociale druk via online platforms extra hard aankomt, lopen zij meer risico op angst, depressie en concentratieverlies. Remedial teachers kunnen met individuele begeleiding, executieve-functietraining en bemiddeling tussen school en thuis stresssignalen vroegtijdig oppakken en veerkracht versterken. Scholen ondersteunen door mindfulness-oefeningen en haalbare toetsdruk, ouders door open gesprekken en realistische verwachtingen. Het werkboek Stres minder en ontspan meer (basen op wetenschappelijke technieken, 40 oefeningen) biedt tieners praktische tools om stress te herkennen en te beheersen, en vormt zo een waardevolle aanvulling op deze geïntegreerde aanpak.
Nederlandse rekenprestaties in internationaal daglicht - 33/2
De eind december 2024 gepubliceerde TIMSS 2023-gegevens tonen dat Nederlandse groep 6-leerlingen met circa 525 punten nog boven het mondiale gemiddelde van 500 scoren, maar licht zijn gedaald ten opzichte van de 530 punten in 2019. De coronajaren en tijdelijke NPO-inzet lijken de groei te remmen: er komen meer zwakke rekenaars bij, terwijl de toppers stabiel blijven. De discussie over realistisch versus traditioneel rekenen laait weer op nu landen als Singapore en Estland doorstijgen en Vlaanderen sterk terugvalt. Nederland houdt daarentegen zijn reken- en wetenschapsprestaties redelijk constant. Onderzoekers roepen op tot een scherper rekenbeleid met vroege differentiatie, gedegen automatiseren van basisvaardigheden, professionele bijscholing en zorgvuldige inzet van digitale tools, en benadrukken de cruciale rol van de remedial teacher bij extra ondersteuning. Met de volgende TIMSS-ronde in 2027 en nationale peilingen wordt duidelijk of deze maatregelen werken.
Taalonderwijs op de schop: Vernieuwing van taalmethodes in het primair onderwijs - 33/2
Na jaren werken met verouderde lespakketten slaan basisscholen nu een nieuwe koers in: aangescherpte OESO-rapporten en concept-kerndoelen vragen om geïntegreerd taalonderwijs waarin lezen, schrijven, spreken, luisteren en digitale geletterdheid samenkomen in rijke thema’s. Nieuwe methodes als Nieuw Nederlands Junior, Staal 2, Pit, Taal Actief 5, Taaljacht, Blink Taal & Lezen en Wetenswaardig verbinden grammatica, woordenschat en tekstbegrip aan wereldoriëntatie en betekenisvolle eindtaken. Dankzij groeischriften, rubrics en formatieve evaluatie kunnen leerkrachten en remedial teachers gericht pre-teachingslessen en differentiatie inzetten voor zwakkere lezers, anderstaligen en zelfstandige leerlingen. Scholen kiezen de bouwstenen die passen bij hun visie en populatie, maar dit vraagt wel investering in training en samenwerking. Zo wordt taal geen los vak, maar een middel om te communiceren, ontdekken en kritisch denken, en ontstaat toekomstbestendig, effectief en inclusief taalonderwijs.
Redactioneel - 33/2
Doorstroomtoetsen: impact op advies en onderwijsbeleid - 33/1
Tien jaar na de invoering van meerdere doorstroomtoetsen blijkt de beloofde keuzevrijheid vooral tot verwarring te leiden. Scholen kiezen massaal de toets die hun leerlingen het hoogste advies oplevert, waardoor gelijke kansen onder druk staan. Hoewel toetsen kansarme kinderen soms een eerlijker advies geven, ontstaan ook strategisch gedrag en ongelijke ondersteuning. De PO-Raad pleit daarom voor één uniforme toets, maar het ministerie houdt vast aan het huidige beleid. Experts waarschuwen voor de impact van normverschillen en prestatiedruk. Internationale voorbeelden tonen dat minder toetsen óók kunnen werken. De kernvraag: hoe zorgen we voor rechtvaardige adviezen zónder extra druk op elfjarigen?
Het voorkomen van thuiszitten - 33/1
Thuiszitters vormen een groeiend probleem in Nederland: naar schatting zitten 70.000 kinderen langdurig thuis en krijgen 280.000 geen volwaardig onderwijs. Het onderwijssysteem blijkt onvoldoende flexibel en inclusief, ondanks de invoering van passend onderwijs in 2014. Bureaucratie, versnipperde verantwoordelijkheden en gebrek aan regionale regie zorgen voor stagnatie, terwijl het aantal thuiszitters jaarlijks stijgt. De gevolgen zijn ernstig: leerachterstanden, psychische klachten en sociaal isolement. Dit artikel biedt een scherpe analyse van oorzaken, cijfers, en structurele obstakels, en laat zien hoe landen als Finland en Noorwegen wél effectieve oplossingen hanteren. Remedial teachers worden genoemd als spilfiguren in een noodzakelijke systeemverandering, waarin maatwerk, preventie en samenwerking centraal staan.
Interessant in het land - 33/1
Recensies - 33/1
Redactioneel 33/1
De diepte in met Reken XL - 32/5
RekenXL is een rekenmethode ontworpen voor leerlingen met een hoog ontwikkelingspotentieel, met een focus op diepgang, verbreding en creërend denken. De methode, geschikt voor remedial teaching en groepsgebruik in het basisonderwijs, combineert uitdagende wiskundige onderwerpen met aandacht voor executieve functies en motivatie. Kenmerken van RekenXL: Gebaseerd op de SOLO-taxonomie, waarmee leerlingen stap voor stap worden meegenomen in complexe leerprocessen. Projecten voor groep 3 t/m 8, met aandacht voor eigenaarschap, reflectie en verbinding met de klas. Uitdagende opdrachten die de leerhonger van begaafde leerlingen stillen en gedragsproblemen helpen voorkomen. Praktijkvoorbeelden: Leerlingen doorlopen de "leerkuil," waarbij ze starten met nieuwe concepten (zoals het binaire stelsel) en geleidelijk verbanden leggen, tot ze het geleerde kunnen abstraheren en toepassen in andere situaties. Creatieve eindopdrachten, zoals het maken van spellen of uitlegfilmpjes, versterken eigenaarschap en trots. Motiverende kracht: RekenXL biedt keuzevrijheid en uitdagende onderwerpen, wat motivatie en leerplezier vergroot. Het methodisch gebruik van strategieën zoals plannen, reflecteren en samenwerken helpt leerlingen niet alleen in wiskunde, maar ook bij hun algehele ontwikkeling. Conclusie: RekenXL combineert uitdagende opdrachten met aansprekende thema’s en is ideaal voor remedial teachers die begaafde leerlingen willen begeleiden en motiveren. De methode biedt niet alleen verdieping in wiskunde, maar ook een breder perspectief op leren en persoonlijke groei.
De Yucelmethode: Krachten, lasten en wensen in beeld - 32/5
De Yucelmethode is een visuele en tactiele benadering die kinderen en hun gezinnen helpt om krachten, lasten en wensen inzichtelijk te maken. Door met kleurrijke blokken en balken een opstelling te bouwen, wordt een overzicht gecreëerd van de huidige situatie en gewenste veranderingen. Deze methode biedt een niet-talige manier om complexe gevoelens en situaties bespreekbaar te maken, wat vooral nuttig is bij neurodivergent ontwikkelende kinderen met communicatie-uitdagingen. Toepassing en werkwijze: De methode gebruikt symbolische bouwmaterialen: balken representeren thema’s, gekleurde T-blokken staan voor krachten, en rechthoekige blokken voor lasten. De opstelling wordt begeleid door een getrainde professional die vanuit een nieuwsgierige en niet-sturende houding vragen stelt. Het proces omvat reflectie op de huidige situatie en visualisatie van doelen, waarbij leerlingen ervaren dat ze meer zijn dan hun problemen. Praktische voordelen: Inzicht in meerdere perspectieven: De methode betrekt de leerling, ouders en professionals, waardoor een breed en genuanceerd beeld ontstaat van ieders krachten, lasten en wensen. Holistische benadering: Door krachten en steunbronnen in de omgeving te benutten, ondersteunt de methode veerkracht en duurzame resultaten. Flexibele inzet: Geschikt voor individuele begeleiding, voortgangsgesprekken, evaluaties of multidisciplinaire overleggen. Onderzoeksresultaten: De Yucelmethode biedt aanvullende inzichten ten opzichte van reguliere hulpverleningsmethoden, vooral door nadruk op familie- en omgevingskrachten. Het proces stimuleert co-creatie, waardoor leerlingen eigenaar blijven van hun leerproces. Aanbevelingen: Gebruik de methode om doelen te formuleren, reflectiemomenten in te bouwen en interventies te evalueren. Pas sessies aan op de aandachtspanne van het kind en respecteer diens tempo en voorkeuren. De methode bevordert samenwerking tussen remedial teachers, ouders en andere betrokken professionals. De Yucelmethode is een krachtig hulpmiddel voor het ondersteunen van leren, groei en herstel, waarbij leerlingen niet alleen gezien worden in relatie tot hun uitdagingen, maar ook tot hun potentieel en netwerk.
Moderne IQ tests, wanneer gebruiken we ze en wat leveren ze op? 32/5
Moderne IQ-tests, zoals de WPPSI-IV-NL, WISC-V-NL en IDS-2, zijn gebaseerd op het CHC-model en bieden een betrouwbare schatting van het algemene intelligentieniveau van een leerling. Deze tests meten vaardigheden zoals redeneervermogen, geheugen, taal en informatieverwerkingssnelheid en helpen bij het begrijpen van leerproblemen. Het doel is niet om een persoon te labelen, maar om inzicht te bieden in sterke en zwakke punten en zo te ondersteunen bij verder onderzoek en begeleiding. De moderne tests richten zich meer op fluïde intelligentie (denkvermogen en probleemoplossing) dan op gekristalliseerde intelligentie (opgedane kennis en taalvaardigheden), wat leidt tot een eerlijker beeld van de oorspronkelijke intelligentie. Kwalitatieve observaties tijdens de test zijn net zo waardevol als de scores en helpen bij het plaatsen van resultaten in context. Hoewel de tests waardevolle informatie bieden, zijn ze geen op zichzelf staand handelingsgericht instrument. Voor effectieve ondersteuning is breder onderzoek nodig, inclusief inzicht in motivatie, schoolsituatie en eerdere begeleiding. Moderne IQ-tests zijn een essentieel onderdeel van psychodiagnostisch onderzoek, maar altijd in combinatie met een bredere aanpak.
DEEL I Onderzoek bevestigt: Remedial teaching is essentieel - 32/5
Een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs (2024) onderstreept de cruciale bijdrage van remedial teachers (rt'ers) aan het bieden van kwalitatieve extra ondersteuning in het onderwijs. Historisch gezien is remedial teaching onmisbaar gebleken voor het ondersteunen van leerlingen met specifieke leerproblemen en het bevorderen van inclusief onderwijs. Belangrijkste bevindingen: Kwaliteit van ondersteuning: Rt’ers leveren hogere kwaliteit van extra ondersteuning dan reguliere leerkrachten en onderwijsassistenten. Korte, regelmatige sessies door rt’ers zijn effectiever dan langdurige interventies. Zowel individuele begeleiding als kleine groepssessies zijn succesvol, mits goed afgestemd op de leerling. Aandachtspunten voor scholen: Scholen hebben vaak moeite om een duidelijke scheiding te maken tussen basis- en extra ondersteuning. Ontwikkelingsperspectieven (OPP’s) worden vaak niet volgens wettelijke eisen opgesteld. Rt’ers beschikken over de kennis en vaardigheden om ondersteuningsprocessen te verbeteren en plannen beter te structureren. Voordelen voor leerkrachten: Rt’ers verlichten de administratieve last van leerkrachten door het opstellen van leerplannen en gerichte diagnostiek. Samenwerking met rt’ers helpt leerkrachten om leerproblemen sneller en effectiever te signaleren en aan te pakken. Waarom remedial teachers essentieel blijven: Rt’ers spelen een sleutelrol in het succes van passend onderwijs door diagnostiek, interventies en individuele leerplannen. Hun expertise zorgt voor effectieve begeleiding en voorkomt dat kleine leerproblemen uitgroeien tot grotere achterstanden. Aanbeveling: Scholen, ouders en samenwerkingsverbanden moeten samenwerken om de remedial teacher een vaste en essentiële plek in het onderwijs te geven. Rt’ers versterken niet alleen de ontwikkeling van leerlingen, maar ondersteunen ook leraren en bevorderen een inclusiever onderwijsproces.
DEEL II Onderzoek toont aan: Remedial Teaching is onmisbaar - 32/5
Onderzoek van de Kennisrotonde (2023) laat zien: een gekwalificeerde remedial teacher maakt écht het verschil. Vroege signalering, korte en regelmatige sessies en deskundige begeleiding zorgen voor aantoonbaar betere leerresultaten. De sleutel? De kwaliteit van de interventie, niet de groepsgrootte. Ontdek hoe scholen met gerichte inzet van remedial teaching leerlingen effectiever kunnen ondersteunen.
Recensies - 32/5
Redactioneel - 32/5
Wat hebben zintuigelijke prikkels met gedrag te maken? - 32/5
Leerlingen met leerproblemen, gedragsproblemen of concentratiestoornissen kunnen moeite hebben met het verwerken van zintuiglijke prikkels. Dit beïnvloedt hun gedrag, wat kan variëren van wiebelen en grensoverschrijdend gedrag tot concentratieproblemen en spanningen. Dit artikel bespreekt hoe onder- en overprikkeling gedrag beïnvloeden, hoe dit te onderscheiden van andere stoornissen en welke strategieën hierbij kunnen helpen.
Professionele groei en de kracht van remedial teaching: Van leerkracht tot geregistreerd rt-generalist - 32/4
In dit interview deelt Aniek Noordergraaf-Tol hoe zij na de academische pabo en jaren in het basisonderwijs haar eigen praktijk begon als remedial teacher. Ze vertelt over haar zoektocht naar meer uitdaging, de waarde van individuele begeleiding, en haar keuze voor een alternatieve route naar LBRT-registratie. Aniek legt uit hoe de registratie haar professionaliteit versterkt en hoe zij nu werkt op een SBO-school én vanuit haar eigen praktijk. Met tips voor materialen en opleidingen is dit artikel een inspirerende inkijk in de groei en impact van een gepassioneerde onderwijsprofessional.
Redactioneel - 32/4
Rekenen als inspiratiebron - 32/4
Drs. Ingrid Wensveen, rekenspecialist ERWD en rekenpedagoog, vertelt over haar verrassende loopbaan, haar fascinatie voor rekenproblemen en haar missie om leerkrachten en rt’ers sterker te maken in hun rekenonderwijs. In dit interview deelt ze haar visie op diagnostisch onderwijzen, omgaan met rekenangst en het vergroten van leerling-autonomie. Ook geeft ze praktische tips voor nascholing, instructie en motivatie. Een inspirerend verhaal voor iedereen die rekenen wil benaderen als vak vol uitdaging én plezier. Ontdek hoe Ingrid met nieuwsgierigheid en vakmanschap het verschil maakt – en hoe jij dat ook kunt doen.
De Staat van het Onderwijs 2024 - 32/3
Het primair onderwijs staat onder druk door lerarentekort, stijgend aantal nieuwkomersleerlingen en tegenvallende leerresultaten. Uit de Staat van het Onderwijs blijkt dat veel scholen en besturen de basiskwaliteit niet halen, vooral op het gebied van taal, rekenen en burgerschap. Extra ondersteuning schiet vaak tekort, ondanks grote verschillen tussen leerlingen en scholen. De LBRT pleit voor meer inzet van remedial teachers om onderwijs en ondersteuning te versterken. Lees in dit artikel de belangrijkste bevindingen én wat scholen en professionals nu kunnen doen om koers te houden op kwaliteit.
Maak Leeskilometers - 32/3
Veel leerlingen ervaren weinig leesplezier, terwijl leesvaardigheid cruciaal is voor schoolsucces. Hoe kun je als leerkracht of remedial teacher het verschil maken? Dit artikel biedt evidence-based inzichten én praktische tips om leesmotivatie te vergroten: van modelen en rijke teksten tot autonomie, boekkeuze en een aantrekkelijke boekenplank. Ook wordt ingegaan op de rol van schoolbeleid, bibliotheken en de thuissituatie. Met onderzoek van o.a. Van Steensel, Smits en Van Koeven krijg je handvatten om écht iets te veranderen in de leesontwikkeling van kinderen. Laat je inspireren en ontdek hoe je leerlingen weer kunt laten opgaan in een goed boek!