Een vernieuwde aanpak bij Laterna Magica
Een vernieuwde aanpak bij Laterna Magica. Hier gebeurt het al: inclusief onderwijs zonder muren en hokjes. Wat als we het onderwijs echt zouden inrichten rond het kind? Niet langer gedwongen door jaargroepen, methodes of klassieke klaslokalen, maar gebaseerd op nieuwsgierigheid, talent en persoonlijke leerwegen? Bij Laterna Magica in Amsterdam is dat geen toekomstbeeld, maar dagelijkse praktijk. In deze school zonder vaste klassen, met units in plaats van groepen en coaches in plaats van leerkrachten, staat maatwerk centraal. In een tijd waarin het lerarentekort, passend onderwijs en motivatieproblemen de voorpagina’s domineren, laat Laterna Magica zien dat het anders kan. Directeur Susanne Roobeek vertelt hoe het team onderwijs ontwerpt als een leef- en leergemeenschap, waar zorg niet iets is dat erbij komt, maar vanaf het begin ín het onderwijs verweven zit. Een inspirerend gesprek over pedagogische visie, co-teaching, het belang van eigenaarschap – en waarom dit vernieuwende concept steeds meer bezoekers trekt van collega-scholen.
Interessant in het Land - 33/2
Met de vakanties en vrije dagen in zicht is dit hét moment om inspiratie op te doen – voor jezelf, je leerlingen én hun ouders. Denk aan een bezoek aan een fascinerend museum, een leerzame workshop, een inspirerende lezing, een e-book of zelfs een nieuwe app waar je mee aan de slag kunt gaan. Zo combineer je ontspanning met nieuwe inzichten en blijf je jezelf ontwikkelen terwijl je even oplaadt!
LBRT-onderzoek benadrukt belangrijke rol van remedial teacher in voortgezet onderwijs
Remedial teachers in het voortgezet onderwijs maken écht het verschil, voor leerlingen én docenten. Uit het nieuwste LBRT-onderzoek blijkt dat rt’ers niet alleen leerlingen begeleiden bij dyslexie, ADHD en rekenproblemen, maar ook docenten ondersteunen, beleid ontwikkelen en meedenken over passend onderwijs. Toch voelt 40% zich nog een ‘eenpitter’ binnen de school. De behoefte aan samenwerking, erkenning en gerichte bijscholing (zoals op het gebied van executieve functies, motivatie en digitale leermiddelen) groeit snel. Dit artikel laat zien hoe breed de rol van de rt’er inmiddels is, waar kansen liggen voor een sterkere positionering in de school, en waarom hun bijdrage onmisbaar is voor inclusief en toekomstgericht onderwijs. Een must-read voor wie werk wil maken van echte leerlingondersteuning.
Leer tieners omgaan met stress - 33/2
Tieners groeien op in een wereld vol prestatiedruk, waarin academische verwachtingen, sociale media en sportambities zich opstapelen, met soms blijvende gevolgen voor hun mentale en fysieke gezondheid. Chronische stress kan tijdens de adolescentie de hersenontwikkeling aantasten—studies suggereren dat COVID-gerelateerde stress hersenen van tieners enkele jaren “ouder” maakte—en leidt tot leerproblemen, slaapproblemen, spanningsklachten en verzwakt immuunsysteem. Juist omdat hun prefrontale cortex nog in ontwikkeling is en sociale druk via online platforms extra hard aankomt, lopen zij meer risico op angst, depressie en concentratieverlies. Remedial teachers kunnen met individuele begeleiding, executieve-functietraining en bemiddeling tussen school en thuis stresssignalen vroegtijdig oppakken en veerkracht versterken. Scholen ondersteunen door mindfulness-oefeningen en haalbare toetsdruk, ouders door open gesprekken en realistische verwachtingen. Het werkboek Stres minder en ontspan meer (basen op wetenschappelijke technieken, 40 oefeningen) biedt tieners praktische tools om stress te herkennen en te beheersen, en vormt zo een waardevolle aanvulling op deze geïntegreerde aanpak.
Nederlandse rekenprestaties in internationaal daglicht - 33/2
De eind december 2024 gepubliceerde TIMSS 2023-gegevens tonen dat Nederlandse groep 6-leerlingen met circa 525 punten nog boven het mondiale gemiddelde van 500 scoren, maar licht zijn gedaald ten opzichte van de 530 punten in 2019. De coronajaren en tijdelijke NPO-inzet lijken de groei te remmen: er komen meer zwakke rekenaars bij, terwijl de toppers stabiel blijven. De discussie over realistisch versus traditioneel rekenen laait weer op nu landen als Singapore en Estland doorstijgen en Vlaanderen sterk terugvalt. Nederland houdt daarentegen zijn reken- en wetenschapsprestaties redelijk constant. Onderzoekers roepen op tot een scherper rekenbeleid met vroege differentiatie, gedegen automatiseren van basisvaardigheden, professionele bijscholing en zorgvuldige inzet van digitale tools, en benadrukken de cruciale rol van de remedial teacher bij extra ondersteuning. Met de volgende TIMSS-ronde in 2027 en nationale peilingen wordt duidelijk of deze maatregelen werken.
Taalonderwijs op de schop
Na jaren werken met verouderde lespakketten slaan basisscholen nu een nieuwe koers in: aangescherpte OESO-rapporten en concept-kerndoelen vragen om geïntegreerd taalonderwijs waarin lezen, schrijven, spreken, luisteren en digitale geletterdheid samenkomen in rijke thema’s. Nieuwe methodes als Nieuw Nederlands Junior, Staal 2, Pit, Taal Actief 5, Taaljacht, Blink Taal & Lezen en Wetenswaardig verbinden grammatica, woordenschat en tekstbegrip aan wereldoriëntatie en betekenisvolle eindtaken. Dankzij groeischriften, rubrics en formatieve evaluatie kunnen leerkrachten en remedial teachers gericht pre-teachingslessen en differentiatie inzetten voor zwakkere lezers, anderstaligen en zelfstandige leerlingen. Scholen kiezen de bouwstenen die passen bij hun visie en populatie, maar dit vraagt wel investering in training en samenwerking. Zo wordt taal geen los vak, maar een middel om te communiceren, ontdekken en kritisch denken, en ontstaat toekomstbestendig, effectief en inclusief taalonderwijs.
Casus uitgewerkt tijdens intervisie - 31/5
Geheimhoudingsverklaring tekenen, wel of niet doen? - 31/5
Recensies - 31/5
Redactioneel - 31/5
Succesvolle intervisie, dat doe je zo! - 31/5
“Focus in begeleiding ook op mentale gezondheid” - 31/4
In dit interview deelt hoogleraar Jongerenwelzijn Gonneke Stevens de laatste inzichten uit ruim twintig jaar onderzoek naar het welzijn van jongeren in Nederland. Met als focus mentale gezondheid, sociale relaties en de invloed van schooldruk en sociale media, schetst ze een genuanceerd beeld van de zorgen én kansen voor de jeugd van nu. Vooral meisjes in het voortgezet onderwijs rapporteren meer stress en mentale klachten. Stevens benadrukt het belang van preventie, vroege signalering en samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg. Ook voor remedial teachers zijn deze inzichten van groot belang: mentale gezondheid en leerprestaties zijn nauw met elkaar verbonden. Lees verder voor feiten, cijfers en aanbevelingen die iedere onderwijsprofessional zou moeten kennen.
Maak rekenen leuk - 31/4
Veel rekenzwakke leerlingen rekenen in de bovenbouw nog steeds tellend, zonder grip op de structuur van ons tientallig stelsel. Numicon Remediërend Rekenen biedt hiervoor een krachtige oplossing. Met gestructureerde vormen, ontwikkeld op basis van de aanpak van Stern en Bruner, leren kinderen hoeveelheden visueel en betekenisvol te verbeelden. Zo bouwen ze van jongs af aan aan een sterk getalbegrip en leren ze rekenen vanuit inzicht in plaats van routine. Deze multisensorische methode helpt kinderen informatie beter te organiseren, te koppelen aan bestaande kennis én te automatiseren. Rekenproblemen worden zo aangepakt bij de wortel. Het artikel laat zien hoe Numicon werkt, waarom het effectief is, en hoe belangrijk het is om via concreet handelen en rekentaal een stevig fundament te leggen voor rekenontwikkeling. Een inspirerende leeservaring voor iedereen die rekenonderwijs beter wil begrijpen – en verbeteren.
PUBER-TIJD!!! - 31/4
Waarom gedragen pubers zich zoals ze doen? Neuropsycholoog Margriet Sitskoorn legt uit hoe het puberbrein tussen de 10 en 24 jaar nog volop in ontwikkeling is — vooral in de gebieden die verantwoordelijk zijn voor aandacht, planning en emotieregulatie. Ze bespreekt hoe gewoontes ontstaan, waarom afleren lastig is en hoe we met structuur, herhaling en het juiste voorbeeld pubers wél kunnen helpen. Slaap, liefde en regelmaat zijn daarbij cruciaal, net als écht contact en het stimuleren van het ‘genotscentrum’ door positieve aandacht. De omgeving speelt een grote rol: hersenen veranderen namelijk continu door wat we doen, leren en ervaren. Een inspirerend artikel vol inzichten voor iedereen die met jongeren werkt of leeft.
Redactioneel - 31/4
Omgaan met sensorische verwerkingsverschillen bij leerlingen - 31/3
Een kind dat wiebelt, zich snel terugtrekt of heftig reageert op aanraking kan meer nodig hebben dan alleen ‘grenzen en structuur’. In dit interview vertelt Carol Stock Kranowitz, auteur van de bestseller Uit de Pas, over Sensory Processing Disorder (SPD): een vaak gemiste oorzaak van gedragsproblemen in de klas. Ze legt uit hoe je SPD herkent, welke typen er zijn, en hoe je als leerkracht of remedial teacher steun biedt. Met praktische tips over rust, routines en beweging laat Kranowitz zien hoe je leerlingen helpt grip te krijgen op hun zintuiglijke wereld. Een must-read voor wie méér wil begrijpen van ogenschijnlijk ‘moeilijk’ gedrag in de klas.
Read this... - 31/3
Zowel de leesvaardigheid als het leesplezier van Nederlandse tienjarigen is tussen 2016 en 2021 gedaald. Dit blijkt uit het internationale leesvaardigheidsonderzoek PIRLS-2021, waarvan het Expertisecentrum Nederlands afgelopen mei de resultaten heeft gepubliceerd. Niet langer scoren Nederlandse leerlingen boven het gemiddelde van Westerse landen. Ze presteren dus niet alleen minder goed dan voorheen, maar doen het ook minder goed in vergelijking met andere landen. We proberen hier met elkaar verandering in aan te brengen. Hier enkele tips om het lezen in de zomervakantie te bevorderen.
Recensies - 31/3
Remedial teaching aan leerlingen met een visuele beperking... aat zien wat jij kan! - 31/3
Leerlingen met een visuele beperking verdienen onderwijs dat écht aansluit bij hun behoeften. In dit artikel leggen remedial teacher Miranda Versluis en AOB’er Annemieke Krijgsman uit waarom gespecialiseerde begeleiding cruciaal is voor hun ontwikkeling. Ze tonen hoe een remedial teacher niet alleen leerlingen ondersteunt in het leerproces, maar ook leerkrachten coacht en bruggen slaat tussen school, ouders en experts zoals Bartiméus. Door te begrijpen wat een leerling ziet, of juist mist, kunnen professionals bijdragen aan een rijkere woordenschat, betere begripsvorming en een positievere leerervaring. De samenwerking tussen AOB’er en RT’er blijkt goud waard. Dankzij speciale scholing via de LBRT en Bartiméus groeit het aantal experts met visuskennis, en dat maakt écht verschil.
Als je iets kunt, voel je je competent en dat motiveert - 31/2
Het leesniveau van Nederlandse jongeren daalt, en dat is zorgwekkend. Volgens orthopedagoog José Schraven begint leesplezier bij technisch goed kunnen lezen. In dit interview deelt ze haar scherpe visie op het leesonderwijs en legt ze uit waarom haar methodiek Zo leer je kinderen lezen en spellen (ZLKLS) bewezen effectief is. Schraven pleit voor heldere instructie, veel herhaling en het loslaten van digitale middelen ten gunste van echte aandacht voor het kind. Ze benadrukt het belang van vakkennis op de pabo en de cruciale rol van de leerkracht én remedial teacher in het aanleren van lezen en spellen. Een must-read voor iedereen die écht werk wil maken van beter leesonderwijs in Nederland.
Durf te kiezen voor preventieve dyslexiezorg - 31/2
In 2014 klonk in Limburg een krachtig geluid: dyslexiezorg moest anders. Onder leiding van Ria Kleijnen ontstond in de Westelijke Mijnstreek een vernieuwende samenwerking tussen onderwijs, zorg en gemeenten. Het resultaat? Een succesvolle, preventieve aanpak die het kind centraal stelt en leesproblemen vroegtijdig en effectief aanpakt. In plaats van wachten op zware problematiek, wordt nu direct gehandeld bij signalen. Deze aanpak – inmiddels structureel verankerd – zorgt voor minder doorverwijzingen, betere samenwerking en lagere kosten. In dit interview blikt Ria terug op zes jaar pionieren en vooruitgang. Ze deelt inzichten over het belang van co-financiering, strategische samenwerking én de sleutelrol van remedial teachers. Een inspirerend verhaal over visie, moed en bewezen resultaten in de strijd tegen de ‘dyslexieparadox’. Lees verder hoe onderwijs en zorg samen echt het verschil maken.
Grove motoriek testen met 4-Vaardighedentest - 31/2
Een goede motoriek is essentieel voor de algehele ontwikkeling van een kind – fysiek, mentaal én sociaal. Toch haalt minder dan de helft van de Nederlandse kinderen de Beweegrichtlijnen. De 4S-en test (4ST) biedt uitkomst: een wetenschappelijk onderbouwde, praktisch toepasbare motoriektest die door motorisch specialisten is ontwikkeld. De test meet vier kernelementen van grove motoriek (springen-kracht, springen-coördinatie, stuiten-bal vangen en staan-balans) en levert een zorgindicatie op basis van concrete scores. Daarmee kunnen motorische achterstanden vroeg gesignaleerd worden en wordt duidelijk welke leerlingen baat hebben bij extra ondersteuning. Dit maakt de test waardevol voor vakleerkrachten, motorische remedial teachers en andere professionals in en rondom het bewegingsonderwijs. De 4ST draagt bij aan bewustwording van het belang van bewegen, het gericht stimuleren van motorische ontwikkeling en het doorbreken van negatieve spiralen van inactiviteit en achterstand. Meer weten over hoe deze test in te zetten? Lees verder!
Recensies - 31/2
Redactioneel - 31/2
Uit de hoek en in het zonnetje - 31/2
Een effectieve aanpak voor het onderwijzen van dubbel bijzondere leerlingen - 32/2
Dubbel bijzondere leerlingen, begaafd én met een leer- of ontwikkelingsstoornis, stellen het onderwijs voor complexe uitdagingen. Het Systemic Support Program (SSP) biedt leraren een gestructureerde en oplossingsgerichte aanpak om maatwerkinterventies te ontwikkelen. In dit artikel worden de resultaten van een onderzoek naar het SSP besproken. Leraren rapporteerden een beter begrip van de behoeften van deze leerlingen, een afname van emotionele uitbarstingen en positieve reacties van ouders. De methode vergrootte hun handelingsbekwaamheid, zowel in de klas als online. SSP blijkt daarmee een krachtig instrument om dubbel bijzondere leerlingen effectiever te ondersteunen.
Focus op talent - 32/2
Dr. Eleonoor van Gerven is een toonaangevende expert op het gebied van begaafdheidsonderwijs. Als oprichter van Slim! Educatief en programmamanager bij het Kenniscentrum Hoogbegaafdheid zet zij zich in voor een inclusieve benadering van begaafde en hoogbegaafde leerlingen. In dit interview deelt ze haar visie op onderwijsvernieuwing, het belang van educatieve behoeften boven labels, en het stimuleren van talent in plaats van het compenseren van zwaktes. Ze pleit voor maatwerk, peer-onderwijs en een systemische benadering, waarbij iedere leerling recht heeft op ontwikkeling vanuit eigen potentieel. Haar aanpak vraagt om geduldige, duurzame verandering in het onderwijs.
Redactioneel - 32/2
Doorstroomtoetsen: impact op advies en onderwijsbeleid - 33/1
Tien jaar na de invoering van meerdere doorstroomtoetsen blijkt de beloofde keuzevrijheid vooral tot verwarring te leiden. Scholen kiezen massaal de toets die hun leerlingen het hoogste advies oplevert, waardoor gelijke kansen onder druk staan. Hoewel toetsen kansarme kinderen soms een eerlijker advies geven, ontstaan ook strategisch gedrag en ongelijke ondersteuning. De PO-Raad pleit daarom voor één uniforme toets, maar het ministerie houdt vast aan het huidige beleid. Experts waarschuwen voor de impact van normverschillen en prestatiedruk. Internationale voorbeelden tonen dat minder toetsen óók kunnen werken. De kernvraag: hoe zorgen we voor rechtvaardige adviezen zónder extra druk op elfjarigen?
Het voorkomen van thuiszitten - 33/1
Thuiszitters vormen een groeiend probleem in Nederland: naar schatting zitten 70.000 kinderen langdurig thuis en krijgen 280.000 geen volwaardig onderwijs. Het onderwijssysteem blijkt onvoldoende flexibel en inclusief, ondanks de invoering van passend onderwijs in 2014. Bureaucratie, versnipperde verantwoordelijkheden en gebrek aan regionale regie zorgen voor stagnatie, terwijl het aantal thuiszitters jaarlijks stijgt. De gevolgen zijn ernstig: leerachterstanden, psychische klachten en sociaal isolement. Dit artikel biedt een scherpe analyse van oorzaken, cijfers, en structurele obstakels, en laat zien hoe landen als Finland en Noorwegen wél effectieve oplossingen hanteren. Remedial teachers worden genoemd als spilfiguren in een noodzakelijke systeemverandering, waarin maatwerk, preventie en samenwerking centraal staan.