Een tijdje in het buitenland wonen, een wereldreis, emigreren, wie droomt er niet van!
Voor ons redactielid Thea Verberk-Bot bleef het niet bij dromen, maar zij trok samen met haar gezin de stoute schoenen aan en zij maakten van hun droom werkelijkheid. Zij ging voor vijf maanden naar Kreta, Griekenland met haar gezin en haar drie schoolgaande kinderen. Maar als je met schoolgaande kinderen een tijdje naar het buitenland wilt, heb je te maken met veel regels en wetten. Hoe gaat dit in zijn werk? En hoe organiseer je het onderwijs voor je kinderen op een goede manier?
Leerplicht en schoolplicht
In Nederland geldt sinds 1969 de leerplichtwet. Dat betekent dat alle kinderen van 5 tot 16 jaar die in Nederland wonen, leerplichtig zijn. Daarnaast geldt in Nederland schoolplicht. Dat betekent dat een leerling ook verplicht is om naar een fysieke school te gaan. Thuisonderwijs is niet toegestaan en als ouder ben je verplicht je kind in te schrijven op een erkende school. Erkende scholen staan onder toezicht van de onderwijsinspectie. Ouders die zich niet aan de wet houden, zijn hiervoor strafbaar met als mogelijk gevolg boetes, een taakstraf of zelfs een strafblad.
Uitzonderingen op de leerplicht zijn:
- Psychische en lichamelijke klachten van de leerling
- Bezwaar tegen levensbeschouwelijke richtingen van de scholen uit de regio (aanvraag vrijstelling richtingsbedenking)
- Bewijs van inschrijving van onderwijs in het buitenland (aanvraag vrijstelling onderwijs buitenland)
- Uitschrijven uit het BRP (Basisregistratie personen) van de gemeente
Mocht je langer dan acht maanden naar het buitenland gaan, dan ben je verplicht om je uit te schrijven uit het BRP van je gemeente. Op het moment dat het gehele gezin is uitgeschreven, geldt de leerplichtwet niet meer en kun je bijvoorbeeld online het onderwijs regelen via organisaties als De Wereldschool of Edufax. (Tijdelijk) uitschrijven uit de gemeente betekent niet dat je bijvoorbeeld je huis moet verkopen, maar het heeft wel gevolgen voor verzekeringen en sociale regelingen in Nederland.
Stichting NOB
Mocht je (een periode) naar het buitenland gaan en wil je een link houden met het Nederlands onderwijssysteem, dan is Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland (stichting NOB) de aangewezen plek. Zij bieden in alle landen van de wereld Nederlands onderwijs aan op verschillende manieren: deeltijd, voltijd, lokaal, digitaal op primair en voortgezet niveau. Alle bij NOB aangesloten onderwijsinstellingen bieden een vorm van Nederlandstalig onderwijs aan en staan onder toezicht van de Nederlandse Inspectie van het Onderwijs. In maar liefst 80 landen staan scholen die ter plaatse Nederlandstalig onderwijs aanbieden met Nederlandse leerkrachten.
Onderwijs in Nederlandse taal en cultuur (NTC onderwijs) van stichting NOB
De meeste leerlingen die wereldwijd Nederlands onderwijs via Stichting NOB volgen, doen dit een aantal uren per week naast hun lokale, Europese of internationale school, via een lokale Nederlandse school of thuis via de computer. Er wordt Nederlands onderwijs verzorgd op het gebied van de Nederlandse taal en cultuur (NTC onderwijs)
Esther van de Donk, coördinator van NTC school ‘Het Klokhuis’ op Kreta, legt uit wat het werk als coördinator inhoudt: “het is mijn verantwoordelijkheid dat het onderwijs aan onze leerlingen op Kreta, PO en VO, goed verloopt. Ik ben de spil tussen het bestuur en de leerkrachten. Daarnaast begeleid ik de leerkrachten op didactische en pedagogisch gebied en zorg dat alle onderwijsprocessen goed blijven verlopen.” Esther vertelt dat de kinderen iets bijzonders met elkaar delen, ze zijn allemaal deels Nederlands en zitten vaak vanaf de kleuters bij elkaar in de klas. “Die ervaring verbindt enorm.” Op ‘Het Klokhuis’ zitten dit schooljaar ongeveer 25 leerlingen in de leeftijd van 4 tot ongeveer 16 jaar.
Doelgericht werken
Het onderwijs van een NTC school is aanvullend onderwijs van drie uur per week, naast het aanbod van een dagschool. Er wordt in eerste instantie goed bekeken wat de leerlingen op een dagschool aangeboden krijgen. Het onderwijs is doelgericht. Stichting NOB heeft samen met leerkrachten over de gehele wereld, specifieke doelen opgesteld voor het wereldwijde NTC onderwijs. Er wordt sinds 2019 niet meer met de Nederlandse SLO doelen gewerkt.
‘Mocht je langer dan acht maanden naar het buitenland gaan, dan ben je verplicht om je uit te schrijven uit het BRP van je gemeente’
Esther vertelt: “de doelen van Stichting NOB hebben we op onze school vertaald naar een eigen curriculum. Dan is de volgende stap het goed organiseren van het aanbod. Zo bieden we bijvoorbeeld in een thema schoolbreed in groep 4 tot en met groep 8 de lange klanken van spelling aan. Uiteraard met verdiepingen per leerjaar. Wij combineren onze lesstof, zoals spelling en woordenschat en werken vakoverstijgend. Op deze manier wordt de effectieve lestijd zo optimaal mogelijk benut. Door onze jarenlange ervaring met NTC onderwijs is voor ons duidelijk wat wel werkt en wat niet werkt voor onze doelgroep en maken we hierdoor onderbouwde keuzes in de lesstof. Het is daarnaast ook van grote meerwaarde dat de meeste leerkrachten lesgeven in groep 1 tot en met groep 8. Hierdoor zijn zij bekend met alle leerlijnen van groep 1 tot en met groep 8 en weten ze heel goed wat er per leerjaar aangeboden wordt. Door dit overzicht en deze kennis kunnen zij op een goede manier keuzes maken in de leerlijnen.”
Eigen curriculum
Het curriculum dat op ‘Het Klokhuis’ en op sommige andere NTC scholen wordt gebruikt, is verwerkt in de methode DEF@ctO. Esther licht toe dat ze samen met een collega de methode DEF@ctO heeft ontwikkeld, omdat er geen passende methode beschikbaar was voor NTC leerlingen. NTC scholen zijn kleine scholen en daardoor is de aanschaf van een methode niet betaalbaar en sluit meestal niet voldoende aan op de specifieke doelgroep. De methode DEF@ctO is gebaseerd op de NTC leerlijn en kan schoolbreed ingezet worden compleet met lessen, werkbladen en een online omgeving. Elke groep werkt op hetzelfde moment op zijn eigen niveau aan hetzelfde doel. Het programma is afgestemd op de leerbehoeftes van de leerlingpopulatie van NTC scholen en biedt een geïntegreerde leerlijn met betekenisvol onderwijs voor NTC scholen. Daarnaast is de methode geschikt voor Nederlandse scholen met taalzwakke leerlingen, scholen met NT2 leerlingen of remedial teaching praktijken (zie: www.defact-o.nl).
Planmatig werken
Alle leerlingen op NTC school ‘Het Klokhuis’ volgen hun eigen onderwijspad. Esther van de Donk: “Er wordt goed gekeken waar de behoeften van de leerling liggen. We hebben te maken met grote niveauverschillen. In sommige gevallen wordt er veel Nederlands thuis gesproken en in andere gevallen spreekt bijvoorbeeld alleen vader Nederlands en hij is vaak ’s avonds laat pas thuis. Daarnaast is het ook belangrijk wanneer een leerling is gestart met het NTC onderwijs. Is de leerling gestart vanaf 4 jaar of stromen ze later in? Al deze factoren zijn van belang en nemen we mee in het handelingsplan van de leerling.”
Specifieke doelen van NTC leerlingen
De doelgroep van een NTC school heeft specifieke onderwijsbehoeften waar de school zoveel mogelijk aan tegemoet komt. Sommige leerlingen hebben last van taalverwarring. Ze leren in groep 3 zowel het Griekse als het Nederlandse schrift schrijven. Dat kan verwarring opleveren, dus daar moeten ze alert op zijn en indien nodig maken ze aanpassingen, zoals groep 3 in anderhalf tot twee jaar aan te bieden. Daarnaast zien ze regelmatig dat de leerlingen moeite hebben met formuleren, zinsbouw en ontleden. Ook vertelt Esther dat een aantal spellingscategorieën voor de NTC leerling veel vaker aangeboden moet worden voordat deze regel geautomatiseerd is. “Bijvoorbeeld de eeuw-ieuw- uw woorden en de au-ou regel, herhalen wij tot en met groep 8. Daar passen wij ons curriculum op aan, omdat we weten dat deze regels meer oefening vragen en dat onze leerlingen dat nodig hebben,” aldus Esther.
Terugkeer naar Nederland
Het doel van Stichting NOB is dat kinderen die een programma van een NTC school ergens op de wereld gevolgd hebben, de mogelijkheid hebben om terug te keren naar Nederland en in te stromen in het Nederlands onderwijssysteem. Op locatie van de NTC school heeft de leerling de mogelijkheid om deel te nemen aan een examen van CNaVT.
Esther heeft goede ervaringen met leerlingen die zijn teruggekeerd naar Nederland. Ze legt uit dat de leerlingen soms wel moeite met rekenen hebben, omdat rekenen in Nederland anders aangeboden wordt dan in Griekenland. Ze vertelt: “de aansluiting met het Nederlands curriculum geeft meestal geen problemen. Wat voor onze leerlingen vaak lastig is, dat ze niet bekend zijn met de rekentaal en schoolse begrippen in Nederland. Als het kwartje eenmaal valt en ze kunnen de vertaalslag maken met de kennis die ze in Griekenland al hebben opgedaan, dan zie je de overstap goed verloopt. Dit duurt vaak enkele maanden. In sommige gevallen volgen deze leerlingen een periode Nederlandse remedial teaching om de overstap zo klein mogelijk te maken.”
De onderwijsinspectie heeft onderzoek gedaan naar de instroom van de kinderen die Nederlands onderwijs in het buitenland hebben gevolgd. 93% van de kinderen heeft geen aantoonbare vertraging bij de instroom in Nederland. Daarnaast geeft Stichting NOB aan dat kinderen die terugkeren na een verblijf in het buitenland sterke communicatieve vaardigheden en zelfbewustzijn hebben ontwikkeld. Deze kinderen houden een blijvend open en positieve instelling tegenover andere culturen en weten makkelijk op nieuwe situaties en omstandigheden te reageren. Ook de kennis van een tweede taal, biedt voor deze kinderen grenzeloze mogelijkheden!
Redactielid Thea Verberk-Bot over haar zoektocht naar geschikt onderwijs voor haar drie kinderen op Kreta
“Als je op een gegeven moment hebt besloten dat je je droom achterna gaat, is het belangrijkste dat je kinderen een ervaring meemaken die ze hun leven niet meer zullen vergeten! Ondanks dat ik zelf onderwijsprofessional en leerkracht ben, was het niet eenvoudig om het onderwijs op een goede manier te organiseren. De basisschool in Nederland bood ons alle medewerking voor onze tijdelijke emigratie en dacht mee waar mogelijk. Uiteindelijk zijn onze kinderen in Nederland (tijdelijk) uitgeschreven op hun school. Ze staan voor een periode van vijf maanden ingeschreven op een particuliere, Griekse school op Kreta, waar ook veel Engels gesproken wordt. Ze volgen hier vijf dagen per week een aanpast programma. Daarnaast volgen onze kinderen drie uur per week onderwijs op “Het Klokhuis” voor Nederlandse Taal en Cultuuronderwijs. Tot slot geef ik nog een deel thuisonderwijs, zodat de kinderen in het nieuwe schooljaar kunnen aansluiten bij hun huidige leerjaar in Nederland”.
“Onze periode op Kreta is een prachtige belevenis, die we als gezin niet hadden willen missen. We zijn heel blij dat we deze stap hebben gezet en we hopen onze kinderen gouden levenslessen en een prachtig avontuur mee te geven!“
Bronnen
- https://cnavt.org/
- www.defact-o.nl
- www.edufax.net
- www.stichtingnob.nl
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/leerplicht
- www.wereldschool.nl
