Recensies 33/5

Ontluiken

Deze keer een boek over de blik naar binnen. Over reflecteren: op je sterke kanten en eigenaardigheden, je beweegredenen en belemmeringen, dromen en verlangens. In het begeleiden van leerlingen speelt je persoonlijkheid een grote rol. Voor elke remedial teacher is het dus belangrijk jezelf te kennen: hoe ga jij bijvoorbeeld om met frustrerende leerervaringen; sta je wel eens stil om je eigen successen te vieren? Daarnaast kan een duidelijk zicht op je drijfveren en wensen, je helpen om je doelen te bereiken. In Ontluiken neemt Liefting je niet alleen mee in haar persoonlijke zoektocht. Ze geeft ook concrete aanwijzingen om zelf mee aan de slag te gaan. Ze gebruikt daarvoor het werk van verschillende denkers, dat ze mooi weet te vertalen naar bruikbare adviezen en denkprikkels. En vanuit haar achtergrond als vakdocent en co-teacher Beeldend combineert ze dit alles met uitnodigende creatieve opdrachten. Liefting legt uit hoe je dit proces kunt vastleggen in een Onderzoekboek. Een leeg boek, als een vrijplaats waar je mag experimenteren, aanrommelen en uitproberen. Dankzij de prikkelende tekst en de vele foto’s met voorbeelden krijg je meteen zin om zelf aan de slag te gaan! Lieftings onderwijsachtergrond komt in het boek een aantal keer terug. Ze pleit ervoor om ook leerlingen de ruimte te geven zich creatief te uiten. Een plek hebben waar je mag onderzoeken en uitproberen draagt bij aan het ontwikkelen van een positief zelfbeeld. Een mooie boodschap voor remedial teachers!

• Titel: Ontluiken – Reflecteren in een Onderzoekboek
• Auteur: Marijke Liefting
• Jaar: 2025
• ISBN: 978 90 904 0449 3
• Pagina’s: 128
• Prijs: € 23,95
• Bestellen: www.onderzoekboek.nl

Werkplaats inclusief

In de eerste aflevering gaat host Koen Capello in gesprek met Quint Videler, directeur van het Samenwerkingsverband voor po en vo in Zeeuws-Vlaanderen. Hij vertelt over de totstandkoming van Werkplaats Inclusief. Het begon met een “bende van dansende gekken”. Een groep pioniers, die zich bogen over de vraag: hoe zorgen we voor inclusief onderwijs en opvang? Inmiddels zijn er bijeenkomsten, pilot-projecten, een website én de podcast. Dat alles vanuit de overtuiging dat we betere mensen worden als we allemaal samen zijn en leren omgaan met verschillen, zo zegt Videler. In de tweede aflevering van 5 juni jl. komen Ferre Laevers (grondlegger van het ErvaringsGericht Onderwijs) en Marjolein Faasse (directeur kindcentrum Nobel te Hulst) aan het woord. Laevers ijvert sinds de jaren ’70 al voor onderwijs waarin authenticiteit en betrokkenheid centraal staan. Faasse heeft het werken met talentateliers ingevoerd op de Nobel. Alle leerlingen krijgen zo de kans hun talenten te ontdekken en zich breed te ontwikkelen. De sprekers zijn het er over eens dat we leerlingen te veel in hokjes indelen en pleiten ervoor dat we met een opener blik naar leerlingen kijken en hun gedrag proberen te begrijpen. Wat niet hetzelfde is als alles goed vinden, zo benadrukt Laevens. Inclusie is volgens Faasse vooral: niet een tekort bij leerlingen repareren, maar laten zien dat iedereen goed is zoals hij is. “Ik laat je niet los, ik geloof in jou.” De taak bij uitstek voor remedial teachers, om dat vorm te geven. Inmiddels zijn er 10 afleveringen van deze boeiende podcast, waarin alle belangrijke vragen rondom inclusie voorbij komen. 

• Titel: Werkplaats Inclusief
• Makers: Werkplaats Inclusief / Koen Capello
• Jaar: 2025
• Downloaden: www.werkplaatsinclusief.nl

Meesterschap Over expertise in lesgeven

Voor de lezers van ons tijdschrift is dit boek uitstekend geschikt om te reflecteren op de eigen rol en ontwikkeling binnen het onderwijs. In de context van remedial teaching – waarbij specialistische ondersteuning, differentiatie en interventie centraal staan – is het begrip ‘expertise in lesgeven’ nóg specifieker: je werkt vaak met leerlingen met diverse behoeften en complexere leervragen. Mens’ boek helpt om het niveau van vakmanschap in deze setting explicieter te maken. Mens’ benadrukt dat expertise in lesgeven sterk afhankelijk is van de context waarin het plaatsvindt. Het is dus voor iedere school, leeromgeving van belang dat er een eigen visie wordt gedefinieerd. Vragen als: wat is goed lesgeven?; en wat is een duidelijk positief effect op het leren en het gedrag van leerlingen? Daarnaast biedt Marald Mens een intrigerend kijkje in het hoofd van expert-leraren. Hij laat zien hoe zij razendsnel situaties en mensen kunnen inschatten, accurate beslissingen nemen en vervolgens effectief handelen. Vervolgens beschrijft hij hoe dit vakmanschap zich ontwikkelt. Met een rijkdom aan theoretische kaders, citaten, casussen en praktijkvoorbeelden komt Mens tot wetenschappelijk onderbouwde inzichten. Een waardevol boek voor wie de theorie achter vakmanschap in het onderwijs wil doorgronden.

• Titel: Meesterschap
• Auteurs: Marald Mens
• Jaar: 2025
• ISBN: 978 94 933 3632 2
• Pagina’s: 229
• Prijs: € 25,95
• Bestellen: www.pica.nl

Dit boek is bestemd voor schoolteams en gaat over het veranderen, vernieuwen en verbeteren van je eigen onderwijs. Auteur Frank Cornelissen heeft dit handboek geschreven met bijna 90 onderzoekers en professionals uit het werkveld uit heel Nederland en Vlaanderen. Met wetenschappelijke inzichten en praktische voorbeelden uit en over het primair en voortgezet onderwijs inspireren zij jou en jouw schoolteam om echt het verschil te maken in de schoolpraktijk. Er wordt ook verwezen naar een website die bij dit boek hoort. Volgens de auteurs moeten de schoolteams (weer) centraal staan in onderwijsverandering en niet beleidsmakers, onderwijsinspectie en educatieve uitgeverijen. In deze tijd staat ons onderwijs voor heel veel uitdagingen, waarin juist de schoolteams de grootste motor moeten zijn van onderwijsverandering. De verschillende hoofdstukken bieden handvatten bij elk aspect van verandering, vernieuwing en verbetering. Je hoeft het niet alleen te doen, want samen maak je je eigen onderwijs. Op de centrale vraag ‘Waarom, wat en hoe innoveren we het onderwijs?’ geeft dit handboek antwoorden. ‘Vanuit een gedeelde visie geef je vorm aan pedagogisch- didactische concepten met behulp van technologie in een passende organisatiestructuur vanuit een heldere veranderstrategie samen met externe partners en onderzoekers’, aldus het redactieteam. Dit zorgt er allemaal voor dat het boek heel handig en praktisch is!

• Titel: Maak samen je eigen onderwijs – Veranderen,
• vernieuwen en verbeteren voor schoolteams
• Auteur: Frank Cornelissen (red.)
• Jaar: 2025
• Uitgeverij: Boom
• ISBN: 978 90 244 6577 4
• Pagina’s: 424
• Prijs: € 35,00
• Bestellen: www.boom.nl