Op 14 november ondertekenden de voorzitters van vier landelijke beroepsverenigingen voor onderwijsbegeleiders en de directeuren van de drie opleidingen Master Educational Needs het statement ‘Op weg naar inclusief onderwijs’. Zij willen samen met scholen werken aan de ontwikkeling van een inclusieve visie, grondhouding en taal van onderwijsprofessionals en hun teams. Ook willen ze aankomende en afgestudeerde professionals helpen om onderwijs te organiseren dat aansluit bij de onderwijsbehoeften van álle kinderen en jongeren.
Steeds meer leerlingen lopen tegenwoordig vast in het huidige onderwijssysteem. Ongeveer 80% van de scholen werkt met standaard curricula voor de ‘gemiddelde leerling’, maar die bestaat niet. Onderwijsachterstanden en kansenongelijkheid in het onderwijs nemen steeds verder toe. Goed gedifferentieerd kunnen lesgeven aan een diverse leerlingenpopulatie is voor onderwijsprofessionals in alle onderwijssectoren vaak een uitdaging. Dit vraagt een nieuwe visie op het opleiden van leraren en de nascholing van onderwijsprofessionals in het kader van een leven lang ontwikkelen.
Inclusief onderwijs gezamenlijk ontwikkelen
De laatste jaren is het streven steeds meer gericht op ‘inclusief onderwijs’: onderwijs met aandacht, erkenning en waardering van leerlingen met verschillende mogelijkheden. De Onderwijsraad adviseert om inclusiever onderwijs nadrukkelijk een plaats te geven in het curriculum van initiële lerarenopleidingen en op te nemen in nascholingsprogramma’s. Met de ondertekening van een gezamenlijk statement willen de drie masteropleidingen Educational Needs van Hogeschool Utrecht, Fontys Hogeschool en Hogeschool Windesheim en de Landelijke Beroepsgroep Begeleiders Onderwijs (LBBO); Landelijke Beroepsvereniging Remedial Teachers (LBRT), de Internationale Beroepsvereniging van Autismespecialisten (IbvA) en BiOND (vereniging voor Begeleiders in Onderwijs) zich verbinden aan het streven naar inclusief onderwijs en dit de komende jaren gezamenlijk verder ontwikkelen.
Echt samen naar school
“We willen met dit statement een signaal afgeven naar het hele onderwijsveld”, zegt Marianne Bookelmann, vertegenwoordiger van de Landelijke Beroepgroep van Begeleiders in het Onderwijs (LBBO) en adjunct-directeur/begeleider op de School voor Speciaal Onderwijs De Evenaar in Nieuwegein. “Het is de hoogste tijd om niet langer te discussiëren óf inclusief onderwijs wenselijk is, maar om de dialoog te voeren over de invulling. De vraag of een leerling welkom is op een bepaalde school is dan niet langer relevant. Uitgangspunt is dat alle leerlingen vanzelfsprekend naar een bepaalde school kunnen gaan en daarbij de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Wij zien dit statement als een stap op weg naar een brede, diverse samenleving waarin leerlingen écht samen naar school gaan. Waar iedereen erbij hoort en ertoe doet, ongeacht etnische en culturele achtergrond, religieuze overtuiging, seksuele voorkeur, gender en mogelijkheden.”
Onderwijsproblemen helpen oplossen
“Met dit statement willen we ons committeren aan het streven naar inclusief onderwijs. We hopen dat andere scholen en organisaties zich geïnspireerd voelen om bij ons aan te haken”, aldus Sofie Sergeant, hogeschoolhoofddocent aan Hogeschool Utrecht. “We zijn betrokken bij diverse onderzoeksprojecten op dit gebied, zoals het Erasmus+ project Proud to teach all. Op scholen met een stevige visie en werking op het vlak van inclusief onderwijs blijken leraren meer handelingsruimte te ervaren. Ze delen de verantwoordelijkheid in een team, staan er niet alleen voor met hun klas en hebben rugdekking van hun directie. Op inclusieve scholen gaan leerlingen ook met meer plezier naar school. Daardoor worden de leerprestaties beter, ook van taal en rekenen. Maar inclusief onderwijs vraagt wel om een transformatie van ons huidig onderwijs en die kan alleen van binnenuit gecreëerd worden. Daarvoor willen we samen op weg gaan, met onze studenten, de leraren van vandaag en morgen, de ouders, de kinderen, alle onderwijsprofessionals, de zorg, gemeenten en beleidsmakers.”